Η υπομονή και η ικανότητα του παιδιού να διαχειρίζεται την ανυπομονησία του είναι αρετές σημαντικές για τη σχολική ζωή του, πόσο μάλλον την ενήλικη. Δεδομένου ότι στη ζωή υπάρχουν πάντα πρακτικοί ορισμοί και δεν είναι εφικτό να γίνονται όλα τη στιγμή που τα θέλουμε, η υπομονή είναι όχι απλώς αρετή αλλά χρήσιμη για τη ζωή δεξιότητα.
Τι μπορούμε να κάνουμε ξεκινώντας από το τέλος της βρεφικής και την αρχή της προσχολικής ηλικίας προκειμένου να μάθουμε στο παιδί μας τη σημασία και το νόημα της υπομονής;
Πριν προχωρήσουμε, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι πρωταρχικές και άμεσες ανάγκες του παιδιού [π.χ. φαγητό, ύπνος, τουαλέτα] ΔΕΝ ενδείκνυνται για να επιχειρήσουμε να διδάξουμε στο μικρό παιδί να περιμένει. Αυτές τις ανάγκες πρέπει να τις ικανοποιούμε άμεσα.
Κάντε κλικ ΕΔΩ για να δείτε 7 τρόπους να μάθετε το παιδί σας να περιμένει στο σπίτι/στην ουρά/στο αυτοκίνητο.
Ε.Τ. © parentbook
----------------------------------------
Για τα παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω, η ικανότητα να περιμένουν υπομονετικά αλλά και να διαχειρίζονται σωστά το χρόνο τους συνδέεται με το να μάθουν να "διαβάζουν την ώρα". Έτσι, είναι πολύ συνηθισμένο ένα παιδί που του λέμε ότι θα φύγουμε να πάμε στο πάρτι στις πέντε το απόγευμα, να μας ρωτάει κάθε 5 λεπτά "Τώρα είναι πέντε το απόγευμα; Πότε θα είναι;"
Το ρολόι που σας προτείνουμε είναι στην ουσία 3 παιχνίδια που το παιδί μπορεί να παίξει μόνο του ή με άλλους 5 παίκτες. Παίζοντας μαθαίνει την ώρα «ακριβώς», «και μισή» και τα λεπτά, τη μαθαίνει ψηφιακά αλλά και με δείκτες, πρωί και βράδυ.
Με το παιχνίδι αυτό βοηθάτε το παιδί ν ' αναπτύξει την αίσθηση του χρόνου και το συσχετισμό των αριθμών.
Η συσκευασία περιέχει: 1 ρολόι, 27 κάρτες με ρολόγια και οδηγίες. Για 1 έως 6 παίκτες, 4-9 ετών.
Το parentbook έχει εξασφαλίσει έκπτωση 20% για για το συγκεκριμένο προϊόν για όσους από τους φίλους μας ενδιαφέρονται να τα παραγγείλουν μέσα από το eshop του fotonio.gr:
http://www.fotonio.gr/store/viewItem.asp?idProduct=2146&vd=
Για να λάβετε έκπτωση 20% από το fotonio.gr, θα πρέπει να κάνετε το εξής απλό: Στείλτε μας μήνυμα στη διεύθυνση Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. αναφέροντάς μας τον κωδικό προϊόντος, π.χ. «fotonio - 022-24442» και εμείς θα σας στείλουμε έναν μοναδικό εκπτωτικό κωδικό. Χρησιμοποιήστε αυτόν τον κωδικό κατά την παραγγελία σας στο fotonio.gr και θα σας γίνει έκπτωση 20% στο συγκεκριμένο προϊόν. Μπορείτε ακόμη να δώσετε αυτόν τον εκπτωτικό κωδικό στο fotonio (τηλ. 210.92.49.292 ή στο Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)
Εάν δεν είστε ήδη μέλος του parentbook, κάντε εγγραφή χρήστη. Η εγγραφή είναι δωρεάν και δεν συνεπάγεται καμία οικονομική επιβάρυνση. Με αυτήν θα μπορείτε να λαμβάνετε τα νέα μας και τις προσφορές μας και να εξασφαλίσετε ακόμα περισσότερα προνόμια στο μέλλον.
Τι γίνεται, όταν το παιδάκι σας (από 2 έως 5 ετών) εκφράσει την άρνησή του χτυπώντας;
Του λέτε για παράδειγμα ότι δεν μπορεί να φάει κι άλλο παγωτό και αυτό με θυμό σηκώνει το χέρι του και σας χτυπά.
Το πρώτο πράγμα που οι περισσότεροι γονείς κάνουμε σε μια τέτοια περίπτωση – ειδικά εάν αιφνιδιαστούμε, γιατί το παιδί δεν συνηθίζει ν’ αντιδρά έτσι – είναι να βάλουμε το παιδί αμέσως τιμωρία, για να μην το ξανακάνει.
Μία άλλη αυτόματη σχεδόν αντίδραση είναι να του δώσουμε και μεις με τη σειρά μας μια ξυλιά στον ποπό ή στο χέρι, όχι τόσο για να το τιμωρήσουμε όσο για να του δείξουμε ότι αυτό που έκανε πονάει και δεν είναι σωστό. Ενδεχομένως την ίδια στιγμή να πούμε στο παιδί «Δεν χτυπάμε κανέναν, επειδή δεν μας αρέσει αυτό που μας λέει.». Ωστόσο, με μια τέτοια αντίδραση στην ουσία αναιρούμε αυτό ακριβώς που θέλουμε να του διδάξουμε, δηλαδή να μην χτυπάει τους άλλους. Ειδικότερα, δημιουργούμε στο παιδί σύγχυση (δεν ξέρει δηλαδή αν τελικά χτυπάμε ή δεν χτυπάμε άλλους) ή – το πιθανότερο - του δίνουμε το μήνυμα ότι ‘‘χτυπάμε όταν είμαστε σε θέση ισχύος’’.
Πριν απ’ όλα λάβετε υπόψη ότι είναι αναμενόμενο ένα παιδί αυτής της ηλικίας να συμπεριφερθεί με τρόπο που δεν θεωρείται σωστός και επιθυμητός, καθώς τώρα είναι που μαθαίνει και προσπαθεί να καταλάβει τον κόσμο και τους άλλους. Βιώνει καταστάσεις όπου έρχεται αντιμέτωπος με τα θέλω των άλλων και με τα πρέπει που έχουμε θέσει για να συνυπάρχουμε αρμονικά. Κατ’ ανάγκη λοιπόν θα δοκιμάσει και μη ενδεδειγμένους τρόπους μέχρι να μάθει τι επιτρέπεται και τι όχι.
Επιπλέον, όσο το παιδί είναι μικρό και δεν έχει κατακτήσει τον προφορικό λόγο, είναι λογικό να εκφράζει τα συναισθήματά του με τη φυσική επαφή. Οπότε χτυπώντας κάποιον εκφράζει θυμό, δυσαρέσκεια ή ακόμα και μεγάλη χαρά (!). Π.χ. ένα 2χρονο παιδάκι χαίρεται την παρέα ενός άλλου παιδιού και από χαρά ορμά πάνω του και του τραβά τα μαλλιά.
Άλλωστε και εμείς οι γονείς μερικές φορές παίζουμε λίγο πιο επιθετικά με τα παιδιά μας (τα ζουλάμε, τα τσιμπάμε, τους κάνουμε λαβές). Εμείς φυσικά ξέρουμε το όριο και δεν τα πληγώνουμε, εκείνα όμως παίρνουν το μήνυμα ότι χάριν παιγνιδιού με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, μπορούμε να γίνουμε και λίγο πιο επιθετικοί.
Ωστόσο, το βασικότερο που πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι πέρα από το να ζητήσουμε άμεσα από το παιδί να σταματήσει να χτυπά άλλους, το ζητούμενο είναι να το βοηθήσουμε να αναπτύξει δεξιότητες αυτοελέγχου και επικοινωνίας που θα του είναι χρήσιμες στη σχολική και την ενήλικη ζωή του. Γι’ αυτό σας προτείνουμε 6 τρόπους αντίδρασης. Κάντε κλικ ΕΔΩ για να τους διαβάσετε!
Είναι ακόμη πιθανό γύρω στην ηλικία των 5-6 ετών κι ενώ το παιδί δεν συνηθίζει να χτυπά άλλους, κάποια στιγμή να σηκώσει χέρι στους γονείς, για να εκφράσει το θυμό του για την άρνησή τους να ανταποκριθούν σε κάποια επιθυμία του. Στη φάση αυτή το παιδί αισθάνεται εκνευρισμό που αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να σας επιβάλει το "θέλω" του, ενώ πρέπει να υποχωρεί στο δικό σας "πρέπει". Σε αυτή την περίπτωση βοηθά ν' ακολουθείτε την πρακτική που παρουσιάζουμε στο "Πειθαρχημένα παιδιά χωρίς καβγάδες", ώστε το παιδί να μάθει να αυτοπειθαρχεί παρά υπακούει σε εντολές.
Ε.Τ. © parentbook
Τι μπορούμε να κάνουμε, όταν τα παιδιά στριγγλίζουν και τσιρίζουν κάθε φορά που «θέλουν» κάτι;
Ειδικά όταν είμαστε σε δημόσιους χώρους, το παιδί καταφεύγει σε αυτό τον τρόπο πίεσης πολύ πιο γρήγορα απ΄ ό,τι στο σπίτι, γιατί καταλαβαίνει ότι θα υποκύψετε πιο εύκολα σε αυτό που θέλει, για χάρη της ψυχικής υγείας των ανυποψίαστων παρευρισκομένων.
Συνήθεις πρακτικές αλλά μάλλον αναποτελεσματικές είναι:
- να τσιρίζουμε κι εμείς προσπαθώντας να επιβληθούμε σκεπτόμενοι ότι πρέπει να διαφυλάξουμε και το κύρος μας μπροστά στους ξένους
- να υποχωρούμε εξαπολύοντας παράλληλα μία μεγάλη απειλή τύπου «Έχε χάρη τώρα, αλλά θα το πληρώσεις μετά πολύ ακριβά»
- να επιχειρούμε να αποσπάσουμε την προσοχή του παιδιού τάζοντας ή προσφέροντας κάτι άλλο
- να αγνοούμε τις τσιρίδες και το κλάμα του παιδιού αποφασισμένοι να μην υποκύψουμε αυτή τη φορά, αδιαφορώντας για τα βλέμματα των γύρω μας που απομακρύνονται ενοχλημένοι
Το ζητούμενο όμως είναι να εδραιώσουμε έναν κώδικα επικοινωνίας που θα επιτρέπει στο παιδί να διεκδικεί, χωρίς να καταφεύγει στην τσιρίδα/κλάμα, πρακτική που συχνά εμπλουτίζει… με το να χτυπιέται στο πάτωμα. Γι’ αυτό σας προτείνουμε τα εξής:
1. Μην επιτρέπετε στο παιδί να ζητά κάτι στριγγλίζοντας. Δείξτε του ότι προϋπόθεση για να ασχοληθείτε με το τι θέλει είναι να μιλά ήρεμα. Γι΄ αυτό:
• κατ’ αρχήν κάθε φορά που το παιδί ζητά κάτι με κλάματα και φωνές θα πρέπει ήρεμα και με φυσικότητα να του ζητάτε να πει αυτό που θέλει «χωρίς φωνές, αργά και ήρεμα». Καλό είναι να πλησιάσετε το παιδί, να το αγγίξετε και να το κοιτάξετε στα μάτια με κατανόηση. Έτσι, το βοηθάτε να καταλάβει ότι δεν σας έχει «απέναντι» και ότι για να προχωρήσει η κουβέντα-διαπραγμάτευση, πρέπει να εγκαταλείψει τις φωνές/κλάμα. Π.χ. «Προσπαθώ να καταλάβω τι λες, αλλά δεν σε ακούω. Πες το μου πάλι ήρεμα και καθαρά.»
• Αποφύγετε εκφράσεις/αντιδράσεις που θα το «ερεθίσουν/προκαλέσουν», γιατί π.χ. θα το προσβάλλουν. Δηλαδή μη λέτε με ύφος εκνευρισμένο και επικριτικό «Μίλα κανονικά, παιδί μου!» ούτε να μιμείστε κοροϊδευτικά το παιδί «Θέλωω… ααα... να φάω μπισκότααααα!». Δείξτε του απλά και φυσικά πώς μιλάμε για να γίνουμε κατανοητοί από τους άλλους.
2. Μείνετε σταθεροί στην αρχική σας άρνηση, αλλά διατυπώστε τη με συγκατάβαση. Όταν πρέπει να δώσετε αρνητική απάντηση σε αυτό που σας ζητά το παιδί, καλό είναι να ξεκινήσετε την πρότασή σας με τρόπο συγκαταβατικό, αλλά χωρίς να αφήνετε περιθώρια για διαπραγμάτευση.
• Αυτό γίνεται με το να θεμελιώσετε την άρνησή σας σε κάποιον κανόνα που έχετε θέσει. Π.χ.: «Καταλαβαίνω ότι θα ήθελες κι άλλο παγωτό, αλλά έχουμε πει ότι τρώμε μόνο 1 την ημέρα. Οπότε θα φας παγωτό αύριο πάλι.»
• Μην υποχωρείτε ύστερα από λίγα λεπτά ή ακόμα και 1 ολόκληρη ώρα γκρίνιας. Το σύνηθες λάθος είναι ότι αφού πούμε στο παιδί «ΟΧΙ», μετά από λίγο το ξανασκεφτόμαστε και υποχωρούμε. Το παιδί θεωρεί αυτομάτως ότι έχει πετύχει αυτό που ήθελε χάρη στην επίμονη γκρίνια του. Έτσι, την επόμενη φορά θα γκρινιάξει ακόμα περισσότερο.
• Μια καλή τεχνική για να περιορίσετε αποφύγετε τις γκρίνιες σε δημόσιους χώρους είναι να κάνετε στο παιδί τις αναγκαίες εξηγήσεις εκ των προτέρων. Π.χ.: «Θα πάμε στο σούπερ-μάρκετ. Μπορείς να ζητήσεις να πάρουμε 1 πράγμα μόνο, ό,τι και να είναι αυτό.», « Θα πάμε στην εκκλησία. Πώς συμπεριφερόμαστε στην εκκλησία θυμάσαι; Μιλάμε σιγά και μόνο όταν είναι ανάγκη.». Ζητάτε από το παιδί να συμφωνήσει σε αυτούς τους κανόνες κα μάλιστα να τους επαναλάβει (π.χ. «Για πες πώς συμπεριφερόμαστε στην εκκλησία;»). Έτσι, θέτετε το πλαίσιο ώστε το παιδί να δεχθεί την άρνησή σας πιο εύκολα, αφού θα είναι συνεπής με αυτά που έχετε συμφωνήσει εκ των προτέρων και τους γενικούς κανόνες συμπεριφοράς που ακολουθείτε στην οικογένειά σας.
3. Μη συνοδεύετε το όχι σας με απειλές που είναι προφανές ότι δεν θα τηρήσετε. Η συνηθέστερη απειλή που εξαπολύουμε είναι «Θα φύγουμε αυτή τη στιγμή, εάν συνεχίσεις», κάτι που όμως δεν κάνουμε σχεδόν ποτέ!
• Ακόμα και όσοι γονείς αποφεύγουν αυτή την παγίδα συνήθως λένε στο παιδί ότι το αποτέλεσμα της συμπεριφοράς του θα είναι να χάσει κάποιο προνόμιο/παιχνίδι από… την επόμενη κιόλας μέρα, κάτι που συνήθως έχει ξεχαστεί μέχρι το άλλο πρωί.
• Όταν το παιδί δεν πείθεται να σταματήσει να τσιρίζει και να απαιτεί αυτό που θέλει, είναι προτιμότερο να ακολουθήσουμε τη μέθοδο που προτείνουμε στην ενότητα «Πειθαρχημένα παιδιά χωρίς καβγάδες». Δηλαδή κάνουμε στο παιδί ερωτήσεις με τις οποίες το κατευθύνουμε να αυτοπειθαρχήσει (Π.χ.: «Θέλεις να ξαναέρθεις μαζί μου στο σούπερ μάρκετ; Θέλεις να ξαναέρθεις; Τι πρέπει να κάνεις για να σε ξαναπάρω μαζί μου; Να μη φωνάζεις και να διαλέξεις ένα μόνο πράγμα, παιχνίδι ή φαγητό»)
4. Κρατήστε την ψυχραιμία σας και μην συμπεριφέρεστε με τον τρόπο που λέτε στο παιδί να μη συμπεριφέρεται. Δηλαδή μη στριγγλίζετε και μην υψώνετε τον τόνο της φωνής, όταν το μαλώνετε ή γενικώς διαφωνείτε. Ο τόνος της φωνής σας πρέπει να είναι ήρεμος. Απλώς θα πρέπει αυτό τον τρόπο επικοινωνίας να τον εφαρμόζετε όσο το δυνατόν πιο σταθερά. Εάν όταν είστε στο σπίτι, συνηθίζετε να φωνάζετε στο παιδί και να απορρίπτετε απότομα και χωρίς πολλές εξηγήσεις αυτό που θέλει (Π.χ. «Είπα ΌΧΙ!!!! ΤΕΛΟΣ!»), είναι προφανές ότι, εάν σε δημόσιους χώρους υιοθετείτε ένα ήρεμο και εκλεπτυσμένο τρόπο, ισοδυναμεί με το να μιλάτε στο παιδί κινέζικα. Το παιδί αντιλαμβάνεται τις διαφορές και θα προσπαθήσει να σας πείσει μέχρι να δει μπροστά του τον δικό σας γνώριμο τρόπο.
Γενικές συμβουλές!
- Μην ξεχνάτε ότι για να εκπαιδεύσουμε το παιδί σε σωστούς τρόπους επικοινωνίας και διεκδίκησης πρέπει:
- Να αφιερώνουμε χρόνο με το παιδί στο σπίτι και να μην περιμένουμε να βρεθούμε έξω και ενώπιον άλλων για να ασχοληθούμε με το να το εκπαιδεύσουμε και να του βάλουμε όρια.
- Να είμαστε συνεπείς και να μη συμπεριφερόμαστε διαφορετικά στο σπίτι και διαφορετικά εκτός παρουσία άλλων, γιατί το παιδί αντιλαμβάνεται ότι αλλάζουν οι κανόνες και εφαρμόζει την ίδια τακτική.
- Nα λαμβάνουμε υπόψη και την ιδιαίτερη κατάσταση του παιδιού (π.χ. όταν είναι κουρασμένο, νυστάζει, πεινάει κλπ είναι σύνηθες να γκρινιάζει και να δυσκολεύεται να «συνεργαστεί»). Στην περίπτωση αυτή δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να του επιβληθούμε ή να το εκπαιδεύσουμε παρά να το ηρεμήσουμε αγκαλιάζοντάς το και να φροντίσουμε να καλύψουμε τη βασική ανάγκη π.χ. της πείνας ή της νύστας.
Ε.Τ. © parentbook
Τι γίνεται όταν μια μέρα το παιδί αντιμιλήσει;
Οι περισσότεροι γονείς εξοργίζονται, αλλά και πληγώνονται, όταν το παιδί τους μία μέρα τους απαντήσει με «υφάκι» σαν να μιλά στον κολλητό/ή του (π.χ. «Ας πρόσεχες!» «Hello!!»).
Πρόκειται για έλλειψη σεβασμού; Η αλήθεια είναι πως «ναι». Η φιγούρα της μητέρας και του πατέρα ίσως να μην είναι τόσο τρομακτική όσο ήταν στο παρελθόν, τα τηλεοπτικά προγράμματα με τα παιδιά-μικρομέγαλα που πετάνε «εξυπνάδες» παίζουν και αυτά το ρόλο τους και φυσικά οι συνήθειες των συνομηλίκων επηρεάζουν κατά πολύ τη συμπεριφορά των παιδιών όσο προχωρούν προς την εφηβεία.
Το βέβαιο είναι ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε να συμβαίνει κάτι τέτοιο, δηλαδή το παιδί να αντιμιλά χωρίς σεβασμό. Γι ‘αυτό δουλέψτε έγκαιρα προς αυτή την κατεύθυνση. Εμείς σας προτείνουμε 4 βασικές πρακτικές.
--------------------
1ον: Από την προσχολική ηλικία να εξηγείτε στο παιδί με κάθε ευκαιρία τι είναι αγένεια και ποιοι είναι οι κανόνες σεβασμού προς τους μεγαλύτερους και όχι μόνο.
- Στις μικρές ηλικίες βοηθά, όταν το παιδί λέει κάτι με τρόπο που δεν είναι ο πλέον ευγενικός, να ξαναλέτε αυτό που είπε το παιδί διατυπώνοντάς το με τον σωστό τρόπο. Π.χ. «Λέμε ‘παρακαλώ’, όταν ζητάμε κάτι», «Λέμε ‘Όχι ευχαριστώ’, όταν θέλουμε να αρνηθούμε».
- Επιπλέον να είστε σταθεροί στην τήρηση των κανόνων ευγένειας. Δηλαδή να είστε αυστηροί με τα παιδιά μας στο πώς μιλούν όχι μόνο σε εσάς αλλά στον καθένα. Από νωρίς λοιπόν να λέτε στο παιδί κανόνες όπως:
- Στην οικογένειά μας δεν ειρωνευόμαστε τους άλλους.
- Στην οικογένειά μας ζητάμε πάντα ευγενικά αυτό που θέλουμε και σεβόμαστε την απάντηση του άλλου.
- Στην οικογένειά μας όταν μιλάμε, κοιτάμε τον άλλον και τον ακούμε προσεκτικά. Γι’ αυτό όταν μου μιλάς, θα με κοιτάς.
- Καθώς το παιδί μεγαλώνει ή αρχίζει να συναναστρέφεται πιο μεγάλα παιδιά σχολικής ηλικίας, ενδέχεται να αρχίσει να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο μας μιλά. Συνήθως τα παιδιά έχουν συναίσθηση ότι αυτό που θα πουν ξεπερνά τα όρια, αλλά το λένε και περιμένουν την αντίδρασή σας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό από τις πρώτες φορές που το παιδί θα δοκιμάσει να μιλήσει με αγένεια/περιφρόνηση, να του ξεκαθαρίσετε ότι στην οικογένειά σας δεν σας αρέσει να γίνεται κάτι τέτοιο και δεν επιτρέπετε να μιλά ο ένας στον άλλον με τρόπο που δείχνει έλλειψη σεβασμού.
2ον Προσπαθήστε όσο μπορείτε να μην παραβιάζετε πρώτοι εσείς τους κανόνες σεβασμού που θέλετε και τα παιδιά σας να ακολουθούν. Αυτό ισχύει και για ειρωνικά ή προσβλητικά σχόλια. Τα παιδιά ακόμα και οι έφηβοι διδάσκονται από το παράδειγμά μας. Οι εξυπναδίστικες εκφράσεις θα σας επιστραφούν.
3ον Στις περιπτώσεις που η διαφωνία με το παιδί εξελιχθεί σε καβγά, θα πρέπει να έχετε υπόψη τα εξής:
- (α) Όταν διαφωνείτε με το παιδί, να προσπαθείτε να εκφράζετε θετικά τη γνώμη/αντίρρησή σας. Εκφράστε πρώτα κατανόηση για αυτό που νιώθει/θέλει το παιδί και στη συνέχεια εξηγείστε το σκεπτικό σας (Π.χ.: «Καταλαβαίνω ότι θέλεις να καθίσεις να δεις τηλεόραση ως αργά, αλλά ξέρω ότι τα παιδιά στην ηλικία σου χρειάζονται οπωσδήποτε 8 ώρες ύπνο, για να είναι υγιή. Οπότε έχω ευθύνη να στο λέω αυτό κάθε βράδυ και αν φροντίζω για την καλή σου υγεία».) Ακόμα και αν το παιδί κοπανίσει πίσω του την πόρτα φωνάζοντας «Είναι άδικο!!», θα σκεφθεί αυτά που του είπατε και δεν θα συσσωρεύσει θυμό που μπορεί να «βγάλει» σε ανυποψίαστο χρόνο.
- (γ) Εάν η συμπεριφορά-αντίδραση του παιδιού ξεπερνά τα όρια, αλλά δεν ταιριάζει στη γενική συμπεριφορά και στον τρόπο με τον οποίο συνήθως λειτουργεί το παιδί, είναι σημαντικό να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας και να αναζητήσετε τη βαθύτερη αιτία μέσα από μια ήρεμη κουβέντα με το παιδί. Αυτό βεβαίως απαιτεί υπομονή και την κατάλληλη διάθεση και από τις δύο πλευρές. ------------------------------
Συμβουλή:
Επειδή είναι πιθανό το παιδί να «ξεσηκώνει» μια αγενή συμπεριφορά από τα σήριαλ που παρακολουθεί ή τους φίλους του, καλό είναι σε κάθε ευκαιρία να ξεκαθαρίζετε ότι στη δική σας οικογένεια δεν επιτρέπεται να μιλά κανείς με αγένεια ή απρέπεια.
Όταν λοιπόν αναφέρεστε στο πώς πρέπει να συμπεριφέρεται να λέτε «Στην οικογένειά μας ….», για να καταλάβει το παιδί ότι ο/η κολλητός/ή του μπορεί να μιλά με συγκεκριμένο τρόπο στους γονείς του, αλλά εκείνο πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες της δικής του οικογένειας.
Ε.Τ. © parentbook
Βασικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης των παιδιών στην προσχολική ηλικία (3-6 ετών) είναι τα εξής:
- Μπορεί να παρατηρεί τη συμπεριφορά των άλλων και να μιμείται (ικανότητα για μίμηση)
- Το λεξιλόγιο παρουσιάζει ραγδαία αύξηση, αλλά δεν μπορεί να παράξει αυθορμήτως τις κατάλληλες λέξεις, καθώς χρειάζεται ερεθίσματα και καθοδήγηση.
- Αρχίζει να λειτουργεί η φαντασία.
- Στηρίζεται στα άμεσα αντιληπτικά δεδομένα και η σκέψη του είναι μεταγωγική (από το μερικό προς το μερικό) με τάση να θεωρεί πως αυτά που συμβαίνουν συγχρόνως συνδέονται μεταξύ τους με αιτιώδη σχέση.
- Εγκαταλείπει την εξάρτηση της βρεφικής ηλικίας και αναπτύσσει την τάση για αυτονομία και πρωτοβουλία
Επομένως, το παιδί της προσχολικής ηλικίας χρειάζεται περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα και ευκαιρίες για παιχνίδι, συναναστροφή με άλλους και δημιουργική δράση. Προφανώς η καθήλωση μπροστά στην τηλεόραση δεν ευνοεί τη δημιουργική έκφραση και την αλληλεπίδραση με το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον.
Επιπλέον, το παιδί λαμβάνει ως πρότυπο προς μίμηση τις συμπεριφορές που βλέπει στην τηλεόραση.
Γι’ αυτό κάντε κλικ ΕΔΩ και διαβάστε προτεινόμενες παρεμβάσεις από την πλευρά των γονέων.
E.T. © parentbook
Βασικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης των παιδιών σχολικής ηλικίας (6-12 ετών) είναι τα εξής:
- Το παιδί πραγματοποιεί νοητικές πράξεις οι οποίες όμως αφορούν τα υλικά της άμεσης εμπειρίας του.
- Η γλωσσική ανάπτυξη συνεχίζει τη ραγδαία εξέλιξη ως προς την ποσότητα και την ποιότητα του λεξιλογίου.
- Η προσαρμογή στις γνωστικές και κοινωνικές απαιτήσεις της σχολικής ζωής είναι το κεντρικό ζητούμενο με βασική ανησυχία την αποδοχή από τους άλλους.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω κάντε κλικ ΕΔΩ και διαβάστε προτεινόμενες παρεμβάσεις από την πλευρά των γονέων πέρα από την πρακτική να μην τοποθετούμε τηλεόραση στο παιδικό δωμάτιο.
E.T. © parentbook
Γνωρίζετε από πότε τα παιδιά αποκτούν ταυτότητα του φύλου τους;
- Μέχρι το 2ο έτος της ηλικίας, τα παιδιά έχουν μάθει να χρησιμοποιούν σωστά τους χαρακτηρισμούς για το φύλο (κορίτσι, αγόρι).
- Από το 3ο έτος της ηλικίας (ορισμένες φορές ακόμη και νωρίτερα), τα παιδιά εμφανίζουν τις λεγόμενες «προ-προκαταλήψεις», δηλαδή πρώιμες ιδέες, απέναντι σε άλλους με βάση το φύλο.
- Ανάμεσα στον 3ο και 5ο χρόνο ηλικίας, τα παιδιά προσπαθούν να καταλάβουν ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του εαυτού τους και ποιες πλευρές του παραμένουν σταθερές. Αναρωτιούνται αν θα μείνουν για πάντα κορίτσι ή αγόρι;
- Τα παιδιά ηλικίας 4-5 ετών δεν συμπεριφέρονται απλώς σύμφωνα με το φύλο τους, αλλά φροντίζουν και να υπογραμμίζουν ότι αυτό που κάνουν αρμόζει στο φύλο τους (π.χ. «Δεν θέλω να παίζω με κορίτσια, γιατί παίζουν κοριτσίστικα παιχνίδια και τραγουδάνε».
Ο Nicholson (1984) παρατηρεί ‘Περπατήστε στο δρόμο κρατώντας ένα μωρό, σταματήστε τους 20 πρώτους ανθρώπους που θα συναντήσετε, ζητήστε τους να κρατήσουν το «Μάρκο» και να σας περιγράψουν τη συμπεριφορά του. Επαναλάβετε τη διαδικασία... ρωτώντας τους τη δεύτερη φορά τι πιστεύουν για τη «Μαίρη». Το μωρό θα είναι το ίδιο και στις δύο περιπτώσεις. Όποιο κι αν είναι πραγματικά το φύλο του μωρού, το «Μάρκο» θα τον περιγράψουν ως ζωηρό, πονηρούλη, δυνατό, ενώ τη «Μαίρη» αξιαγάπητη, χαριτωμένη, υπέροχη και γλυκιά’.
Σε άλλη έρευνα ζητήθηκε από 38 αγόρια και 38 κορίτσια να παίξουν με ένα ειδικό ελατήριο και να του περάσουν μια συρμάτινη θηλιά από πάνω ως κάτω, χωρίς να πιάσουν το σύρμα. Οι ερευνητές είπαν στα μισά παιδιά ότι αυτό ήταν ένα τεστ πάνω στο πόσο καλός είναι κανείς στη χρήση μηχανών και στα υπόλοιπα ότι το τεστ αφορούσε ικανότητες ραπτικής, πλεκτικής και κεντήματος. Η επίδοση των παιδιών, στην περίπτωση που η εξήγηση του παιχνιδιού αφορούσε μια δεξιότητα «κατάλληλη» για το φύλο τους, ήταν υψηλότερη, σε σύγκριση με τα παιδιά, αγόρια και τα κορίτσια, στα οποία δόθηκε η πληροφορία ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα «ταίριαζε» στο αντίθετο φύλο.
Τα παραπάνω δείχνουν ότι αυτό που θεωρούμε αγορίστικη ή κοριτσίστικη συμπεριφορά μαθαίνεται μάλλον και εδραιώνεται από την επιθυμία του παιδιού να ανταποκριθεί στις προσδοκίες και τα πρότυπα της κοινωνίας.
Μη σεξιστικό περιβάλλον στο σπίτι σημαίνει ότι βοηθάμε το παιδί να κατανοήσει την ταυτότητα του φύλου του που έχει να κάνει με την ανατομία του, χωρίς όμως να καλλιεργούμε στερεοτυπικές αντιλήψεις που υποβιβάζουν το άλλο φύλο ή/και αποκλείουν από τη ζωή του παιδιού συγκεκριμένες συμπεριφορές/ασχολίες κοκ.
Ε.Τ. © parentbook
Αυτο-εικόνα, Αυτο-αντίληψη, Αυτο-ιδέα: Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, για το πώς είμαστε εξωτερικά, τι μπορούμε να κάνουμε, τι πιστεύουμε, τι γνωρίζουμε και τελικά ποια θέση μπορούμε να έχουμε στην καρδιά των άλλων, αφού ο απώτερος στόχος είναι να κερδίσουμε αγάπη και αποδοχή.
Η αυτο-εικόνα του παιδιού διαμορφώνεται από τα σημαντικά πρόσωπα και μάλιστα στα πρώτα στάδια της ζωής του. Τα πρώτα μηνύματα που λαμβάνει το παιδί για την αξία του ως ατόμου έχουν πρωταρχικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτο-εικόνας του.
Γονείς και αργότερα δάσκαλοι και συμμαθητές διαμορφώνουν την αυτο-εικόνα του παιδιού, γι’ αυτό και αυτή η εικόνα είναι δυνατό να μεταβάλλεται με την πάροδο της ηλικίας ανάλογα με τις εμπειρίες του παιδιού.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε και να καταλαβαίνουμε πώς βλέπει ένα παιδί τον εαυτό του. Είναι εξίσου σημαντικό να γνωρίζουμε πώς εμείς οι γονείς μπορούμε να διαμορφώνουμε ένα οικογενειακό περιβάλλον που ενισχύει τη θετική αυτο-εικόνα του παιδιού.
Χτίστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού μέσα από τις πρώτες "δυσκολίες της ζωής"... δηλαδή μια σπρωξιά που δέχτηκε από άλλο παιδί, μια κούκλα/μπάλα που του πήραν μέσα από τα χέρια του!
Τι θα κάνατε εάν βλέπατε ένα παιδάκι ν’ αρπάζει την μπάλα του μικρού σας μέσα από τα χέρια του, για να παίξει, ενώ το μικρό σας σκύβει το κεφάλι και βάζει τα κλάματα;
Τι κάνετε όταν σε κάποιο παιδικό πάρτι τα παιδάκια σπρώχνουν και παραμερίζουν το δικό σας, για να προλάβουν να πάρουν το μεγαλύτερο μπαλόνι; Ειδικά εάν το παιδάκι σας είναι κάπως μικροκαμωμένο για την ηλικία του και ιδιαίτερα προσεκτικό στους τρόπους του (γιατί ορθώς το έχετε μάθει να μην παίρνει τη σειρά άλλων ή να μην χτυπά άλλους για να πάρει αυτό που θέλει), νιώθετε την ανάγκη να παρέμβετε και να «καθαρίσετε» για χάρη του;
Πώς είναι προτιμότερο ν’ αντιδρούμε σε τέτοιες περιστάσεις; Ή καλύτερα ας ξεκινήσουμε από το τι είναι καλύτερο να ΜΗΝ κάνουμε.
- Ας ΜΗΝ τρέξουμε προς το παιδί για να λύσουμε το πρόβλημα για λογαριασμό του και να βρούμε το δίκιο του.
- Ας ΜΗΝ κάνουμε σκέψεις του τύπου «Αχ, το παιδί μου μοιάζει. Έτσι ήμουν κι εγώ μικρή/ός. Θα εξελιχθεί σε δειλό άτομο και οι άλλοι πάντα θα είναι από πάνω.»
Γιατί πρέπει ν’ αποφύγουμε τα δύο παραπάνω;
Γιατί έτσι καθηλώνουμε το παιδί στη θέση του αδύναμου, του δειλού, του θύματος, του ατόμου που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Κάθε φορά που διεκδικούμε το δίκιο του παιδιού μας για λογαριασμό του, εκείνο κάνει ένα βήμα πίσω, αισθάνεται ακόμα πιο αδύναμο και την επόμενη φορά που ένα παιδάκι θα του πάρει το παιχνίδι του θα αντιδράσει ακόμα πιο παθητικά. Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι ότι – αντί να βοηθήσουμε το παιδί να μάθει να υπερασπίζεται τον εαυτό του - άθελά μας ανοίγουμε το δρόμο ώστε το παιδί να επιβεβαιώσει τους αρχικούς μας φόβους (ότι δηλαδή είναι δειλό και δεν έχει την δύναμη να υπερασπιστεί τον εαυτό του).
Κάθε φορά που τρέχω να λύσω το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το παιδί, το παιδί αποδυναμώνεται και δυσκολεύεται να χτίσει την αυτοπεποίθησή του, γιατί απλούστατα του στερώ την ευκαιρία να αντιμετωπίσει μόνο του το πρόβλημα, δεν του δίνω το χώρο και το χρόνο να στεναχωρεθεί τόσο ώστε ν’ αρχίσει να αντιδρά διερευνώντας τις διαθέσεις των άλλων και τους τρόπους να προστατεύει τον εαυτό του.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Νομίζετε ότι μπαίνοντας εσείς στη μέση θα του δείξετε τι πρέπει να κάνει και πώς να περνά στην αντεπίθεση; Όπως είπαμε, το πιθανότερο είναι ότι το παιδί απλώς θα μάθει να βασίζεται πάνω σας και να πιστεύει όλο και πιο πολύ ότι δεν μπορεί μόνο του να αντιμετωπίσει τις αρνητικές συμπεριφορές των άλλων.
Καλούμαστε όμως να δείξουμε στο παιδί ότι μπορεί να αντιδρά και να διεκδικεί αυτό που θέλει. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα απορρίψουμε την ιδιοσυγκρασία του παιδιού θεωρώντας ότι δεν θα επιβιώσει (εάν είναι ευγενής και δεν παίρνει τη σειρά του άλλου ή δεν ορμά στο παιχνίδι να πάρει αυτό που θέλει από τους άλλους). Ας αποφύγουμε να πούμε στο παιδί: «Άντε, τι κάθεσαι και τις τρως. Όρμα και συ! Κάθεσαι εκεί σαν χάνος και κοιτάς». Δεν θέλουμε ν’ αναγκάσουμε το παιδί να συμπεριφερθεί όπως ένα ορμητικό ή επιθετικό παιδί, γιατί απλούστατα δεν θα είναι ο εαυτός του.
Αυτό που κάνουμε είναι να του προτείνουμε τρόπους αντίδρασης και να το υποστηρίξουμε ώστε να τους εφαρμόσει ΜΟΝΟ του. Μπορεί να μην το κάνει την πρώτη ή τη δεύτερη φορά, όμως σιγά-σιγά θα το δουλεύει στο μυαλό του και αργά ή γρήγορα θα βρει το δρόμο να υπερασπίζεται τον εαυτό του χωρίς να πηγαίνει κόντρα στη φύση του και στις αξίες (κανόνες συμπεριφοράς) που του έχετε μάθει.
Δείτε ένα παράδειγμα κάνοντας κλικ ΕΔΩ!
Ε.Τ. © parentbook
------------------------------
Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό το παιδί όσο είναι ακόμη μικρό (προσχολική ηλικία) να βιώσει απογοητεύσεις και να μάθει ν’ αντιμετωπίζει αλλά και να ξεπερνά τυχόν αρνητικές συμπεριφορές άλλων παιδιών στα πάρτι, τις παιδικές χαρές κλπ.
Διαφορετικά είναι πιθανό να έρθει αντιμέτωπο με τα αρνητικά αποτελέσματα του υπερπροστατευτικού τρόπου ανατροφής πολύ αργότερα, στα πρώτα σχολικά χρόνια. Δείτε το σχετικό άρθρο "Η ιδέα του γεμάτου όπλου".
Για να βοηθήσετε το παιδί να θέτει στόχους υψηλούς αλλά πραγματοποιήσιμους, διαβάστε το άρθρο μας Αρχική>Οικογένεια>Επικοινωνία γονέα-παιδιού>Πειθαρχία και Ενίσχυση> Όχι άλλες εντολές!
Για να τονώσετε την αυτοπεποίθηση του παιδιού όταν ανοίγουν τα σχολεία, διαβάστε το άρθρο μας Αρχική>Σπίτι>Επιστροφή στο Σχολείο> Πώς να προετοιμάσετε ψυχολογικά το παιδί