Αυτο-εικόνα, Αυτο-αντίληψη, Αυτο-ιδέα: Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, για το πώς είμαστε εξωτερικά, τι μπορούμε να κάνουμε, τι πιστεύουμε, τι γνωρίζουμε και τελικά ποια θέση μπορούμε να έχουμε στην καρδιά των άλλων, αφού ο απώτερος στόχος είναι να κερδίσουμε αγάπη και αποδοχή.
Η αυτο-εικόνα του παιδιού διαμορφώνεται από τα σημαντικά πρόσωπα και μάλιστα στα πρώτα στάδια της ζωής του. Τα πρώτα μηνύματα που λαμβάνει το παιδί για την αξία του ως ατόμου έχουν πρωταρχικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτο-εικόνας του.
Γονείς και αργότερα δάσκαλοι και συμμαθητές διαμορφώνουν την αυτο-εικόνα του παιδιού, γι’ αυτό και αυτή η εικόνα είναι δυνατό να μεταβάλλεται με την πάροδο της ηλικίας ανάλογα με τις εμπειρίες του παιδιού.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε και να καταλαβαίνουμε πώς βλέπει ένα παιδί τον εαυτό του. Είναι εξίσου σημαντικό να γνωρίζουμε πώς εμείς οι γονείς μπορούμε να διαμορφώνουμε ένα οικογενειακό περιβάλλον που ενισχύει τη θετική αυτο-εικόνα του παιδιού.
Χτίστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού μέσα από τις πρώτες "δυσκολίες της ζωής"... δηλαδή μια σπρωξιά που δέχτηκε από άλλο παιδί, μια κούκλα/μπάλα που του πήραν μέσα από τα χέρια του!
Τι θα κάνατε εάν βλέπατε ένα παιδάκι ν’ αρπάζει την μπάλα του μικρού σας μέσα από τα χέρια του, για να παίξει, ενώ το μικρό σας σκύβει το κεφάλι και βάζει τα κλάματα;
Τι κάνετε όταν σε κάποιο παιδικό πάρτι τα παιδάκια σπρώχνουν και παραμερίζουν το δικό σας, για να προλάβουν να πάρουν το μεγαλύτερο μπαλόνι; Ειδικά εάν το παιδάκι σας είναι κάπως μικροκαμωμένο για την ηλικία του και ιδιαίτερα προσεκτικό στους τρόπους του (γιατί ορθώς το έχετε μάθει να μην παίρνει τη σειρά άλλων ή να μην χτυπά άλλους για να πάρει αυτό που θέλει), νιώθετε την ανάγκη να παρέμβετε και να «καθαρίσετε» για χάρη του;
Πώς είναι προτιμότερο ν’ αντιδρούμε σε τέτοιες περιστάσεις; Ή καλύτερα ας ξεκινήσουμε από το τι είναι καλύτερο να ΜΗΝ κάνουμε.
- Ας ΜΗΝ τρέξουμε προς το παιδί για να λύσουμε το πρόβλημα για λογαριασμό του και να βρούμε το δίκιο του.
- Ας ΜΗΝ κάνουμε σκέψεις του τύπου «Αχ, το παιδί μου μοιάζει. Έτσι ήμουν κι εγώ μικρή/ός. Θα εξελιχθεί σε δειλό άτομο και οι άλλοι πάντα θα είναι από πάνω.»
Γιατί πρέπει ν’ αποφύγουμε τα δύο παραπάνω;
Γιατί έτσι καθηλώνουμε το παιδί στη θέση του αδύναμου, του δειλού, του θύματος, του ατόμου που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Κάθε φορά που διεκδικούμε το δίκιο του παιδιού μας για λογαριασμό του, εκείνο κάνει ένα βήμα πίσω, αισθάνεται ακόμα πιο αδύναμο και την επόμενη φορά που ένα παιδάκι θα του πάρει το παιχνίδι του θα αντιδράσει ακόμα πιο παθητικά. Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι ότι – αντί να βοηθήσουμε το παιδί να μάθει να υπερασπίζεται τον εαυτό του - άθελά μας ανοίγουμε το δρόμο ώστε το παιδί να επιβεβαιώσει τους αρχικούς μας φόβους (ότι δηλαδή είναι δειλό και δεν έχει την δύναμη να υπερασπιστεί τον εαυτό του).
Κάθε φορά που τρέχω να λύσω το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το παιδί, το παιδί αποδυναμώνεται και δυσκολεύεται να χτίσει την αυτοπεποίθησή του, γιατί απλούστατα του στερώ την ευκαιρία να αντιμετωπίσει μόνο του το πρόβλημα, δεν του δίνω το χώρο και το χρόνο να στεναχωρεθεί τόσο ώστε ν’ αρχίσει να αντιδρά διερευνώντας τις διαθέσεις των άλλων και τους τρόπους να προστατεύει τον εαυτό του.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Νομίζετε ότι μπαίνοντας εσείς στη μέση θα του δείξετε τι πρέπει να κάνει και πώς να περνά στην αντεπίθεση; Όπως είπαμε, το πιθανότερο είναι ότι το παιδί απλώς θα μάθει να βασίζεται πάνω σας και να πιστεύει όλο και πιο πολύ ότι δεν μπορεί μόνο του να αντιμετωπίσει τις αρνητικές συμπεριφορές των άλλων.
Καλούμαστε όμως να δείξουμε στο παιδί ότι μπορεί να αντιδρά και να διεκδικεί αυτό που θέλει. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα απορρίψουμε την ιδιοσυγκρασία του παιδιού θεωρώντας ότι δεν θα επιβιώσει (εάν είναι ευγενής και δεν παίρνει τη σειρά του άλλου ή δεν ορμά στο παιχνίδι να πάρει αυτό που θέλει από τους άλλους). Ας αποφύγουμε να πούμε στο παιδί: «Άντε, τι κάθεσαι και τις τρως. Όρμα και συ! Κάθεσαι εκεί σαν χάνος και κοιτάς». Δεν θέλουμε ν’ αναγκάσουμε το παιδί να συμπεριφερθεί όπως ένα ορμητικό ή επιθετικό παιδί, γιατί απλούστατα δεν θα είναι ο εαυτός του.
Αυτό που κάνουμε είναι να του προτείνουμε τρόπους αντίδρασης και να το υποστηρίξουμε ώστε να τους εφαρμόσει ΜΟΝΟ του. Μπορεί να μην το κάνει την πρώτη ή τη δεύτερη φορά, όμως σιγά-σιγά θα το δουλεύει στο μυαλό του και αργά ή γρήγορα θα βρει το δρόμο να υπερασπίζεται τον εαυτό του χωρίς να πηγαίνει κόντρα στη φύση του και στις αξίες (κανόνες συμπεριφοράς) που του έχετε μάθει.
Δείτε ένα παράδειγμα κάνοντας κλικ ΕΔΩ!
Ε.Τ. © parentbook
------------------------------
Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό το παιδί όσο είναι ακόμη μικρό (προσχολική ηλικία) να βιώσει απογοητεύσεις και να μάθει ν’ αντιμετωπίζει αλλά και να ξεπερνά τυχόν αρνητικές συμπεριφορές άλλων παιδιών στα πάρτι, τις παιδικές χαρές κλπ.
Διαφορετικά είναι πιθανό να έρθει αντιμέτωπο με τα αρνητικά αποτελέσματα του υπερπροστατευτικού τρόπου ανατροφής πολύ αργότερα, στα πρώτα σχολικά χρόνια. Δείτε το σχετικό άρθρο "Η ιδέα του γεμάτου όπλου".
Για να βοηθήσετε το παιδί να θέτει στόχους υψηλούς αλλά πραγματοποιήσιμους, διαβάστε το άρθρο μας Αρχική>Οικογένεια>Επικοινωνία γονέα-παιδιού>Πειθαρχία και Ενίσχυση> Όχι άλλες εντολές!
Για να τονώσετε την αυτοπεποίθηση του παιδιού όταν ανοίγουν τα σχολεία, διαβάστε το άρθρο μας Αρχική>Σπίτι>Επιστροφή στο Σχολείο> Πώς να προετοιμάσετε ψυχολογικά το παιδί
