Θα πρέπει να έχετε υπόψη ότι ο Νόμος που αφορά σε αυτές τις περιπτώσεις μαθητών είναι ο ΝΟΜΟΣ 3699/2008 - ΦΕΚ 199/Α’/2.10.2008 (Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες). Κάντε κλικ στο συνημμένο αρχείο για να τον διαβάσετε.

Στη συνέχεια σας παρουσιάζουμε τα βασικά σημεία του ΝΟΜΟΥ 3699/2008 για να απαντήσουμε στα εξής ερωτήματα:

1. Ποιοι μαθητές θεωρούνται Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανά­γκες;
2. Πού μπορούν να φοιτούν οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες;
3. Τι χρειάζεται να κάνουν οι γονείς μαθητών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για να λάβουν τα παιδιά τους Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση;
4. Τι ισχύει για το σχολικό έτος 2012-2013 αναφορικά με τις αιτήσεις για παράλληλη στήριξη και Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό

1ο Ερώτημα: Ποιοι μαθητές θεωρούνται Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανά­γκες;

Σύμφωνα με το Νόμο 3699/2008, μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανά­γκες θεωρούνται:

α) όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περί­οδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης. Στους μα­θητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας-λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες.»

β) οι μαθητές με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματι­κές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκα­τάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, ανήκουν στα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

• ΠΡΟΣΟΧΗ: Σύμφωνα με το Νόμο 3699/2008, «Στην κα­τηγορία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ΔΕΝ εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγο­ντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.»

2ο Ερώτημα: Πού μπορούν να φοιτούν οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες;

Το κράτος υποχρεούται να παρέχει Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) σε σχολεία Προσχολικής, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για τους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Ανάλογα με το είδος και το βαθμό των εκπαιδευτικών αναγκών οι μαθητές μπορούν:

• να φοιτούν σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου (δηλαδή στο σχολείο της γειτονιάς τους) με παράλ­ληλη στήριξη-συνεκπαίδευση από εκπαιδευτικούς Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΕΑΕ) που στέλνει το Υπουργείο Παιδείας
• να φοιτούν σε Τμήματα Ένταξης (ΤΕ) που λειτουργούν μέσα στα σχο­λεία γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης
• να φοιτούν σε αυτοτελείς Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ)
• να φοιτούν σε σχολεία ή τμήματα που λειτουργούν είτε ως αυτοτελή είτε ως παραρτήματα άλλων σχολείων σε νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης, ιδρύματα αγωγής ανηλίκων, ιδρύματα χρονίως πασχόντων ή Υπηρεσίες εκπαίδευσης και αποκατάστασης των Μονάδων Ψυχι­κής Υγείας
• να λάβουν Διδασκαλία στο σπίτι (Διδασκαλία κατ’ οίκον)

Στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκ­παίδευσης (ΣΜΕΑΕ) και κατά τη συνεκπαίδευση στα γενικά σχολεία, εφαρμόζονται ειδικά εκπαιδευτικά προ­γράμματα, ανάλογα με τις αναπηρίες και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, για όσο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο ή και για ολόκληρη τη διάρ­κεια της σχολικής ζωής τους.

Για θέματα αυτοεξυπηρέτησης, καθημερινής διαβίω­σης και λειτουργικών διευκολύνσεων των μαθητών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν στα γενικά σχολεία προσχολικής, πρωτοβάθμι­ας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς παράλληλη στήριξη από εκπαιδευτικό ΕΑΕ ή που φοιτούν σε ΣΜΕΑΕ, προσλαμβάνεται Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΒΠ).

Κάντε κλικ ΕΔΩ για να διαβάσετε αναλυτικά για τις παραπάνω δυνατότητες φοίτησης ανάλογα με το είδος και το βαθμό της αναπηρίας και των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών.

3ο Ερώτημα: Τι χρειάζεται να κάνουν οι γονείς μαθητών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για να λάβουν τα παιδιά τους Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση;

• Το πρώτο βήμαπου πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να λάβουν σχετική διάγνωση.

1. Θα πρέπει να απευθυνθούν στα κατά τόπους Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) ή στα πιστοποιημένα από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) άλλων Υπουργείων.

• Κάντε κλικ στο Οργανωθείτε και δείτε τη λίστα των ΚΕΔΔΥ πανελληνίως (το αρχείο ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας).
• Κάντε κλικ στο Οργανωθείτε και δείτε τη λίστα των Ιατροπαιδαγωγικών Υπηρεσιών για τους κατοίκους Αθήνας-Πειραιά

2. Οι αισθητηριακές διαταραχές της όρασης και της ακοής, τα κινητικά ή άλλα σωματικά προβλήματα, καθώς και τα σοβαρά ή χρόνια προβλήματα υγείας, πιστοποι­ούνται με ιατρική γνωμάτευση από δημόσιο νοσηλευτικό ίδρυμα ή δημόσια υγειονομική επιτροπή, η οποία ανα­φέρει το ποσοστό αναπηρίας και τη χρονική διάρκεια ισχύος της γνωμάτευσης. Η ίδια υπηρεσία καθορίζει το είδος των τεχνικών βοηθημάτων και οργάνων που έχει ανάγκη ο μαθητής στο σχολείο ή στο σπίτι. Οι μαθητές με διαταραχές όρασης ή ακοής μπορούν να απευθύνονται αντίστοιχα στις ιατροπαιδαγωγικές υπη­ρεσίες που λειτουργούν στο Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ) ή στο Εθνικό Ίδρυμα Κωφών (ΕΙΚ), για τη χορήγηση γνωματεύσεως.

• Το δεύτερο βήμα είναι οι γονείς να προσκομίσουν τη γνωμάτευση του οικείου ΚΕ.Δ.Δ.Υ. στο σχολείο του παιδιού τους και να υποβάλουν σχετική αίτηση ανάλογα με το είδος της υποστήριξης που έχει εισηγηθεί το ΚΕΔΔΥ στη γνωμάτευση. Δηλαδή το σχολείο θα πρέπει να λάβει υπόψη την εισήγηση του ΚΕΔΔΥ για την κατάταξη, εγγραφή και φοί­τηση στην κατάλληλη σχολική μονάδα ή άλλο εκπαιδευ­τικό πλαίσιο ή πρόγραμμα ΕΑΕ,

Π.χ. Το παιδί θα φοιτήσει στο σχολείο της γειτονιάς του, αλλά θα λάβει παράλληλη στήριξη από εκπαιδευτικό Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ή Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό που θα στείλει το Υπουργείο ή θα φοιτήσει σε Τμήμα Ένταξης ή θα λάβει διδασκαλία κατ’ οίκον κλπ.

Οι σχετικές αιτήσεις γίνονται από την εγγραφή του παιδιού στο σχολείο μέχρι την 20^η Οκτωβρίου κάθε έτους.

4ο Ερώτημα: Τι ισχύει για το σχολικό έτος 2012-2013 αναφορικά με τις αιτήσεις για παράλληλη στήριξη και Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό

Σχετικά με το σχολ. έτος 2012-2013 και σύμφωνα με την εγκυκλιο με αρ. πρωτ. 58192/Γ6/24-5-2012 ισχύουν τα εξής:

(Α) Παράλληλη στήριξη:

• Ο γονέας/κηδεμόνας υποβάλει αίτηση για έγκριση και παροχή παράλληλης στήριξης στο σχολείο φοίτησης του μαθητή το διάστημα από την ημερομηνία εγγραφής στο σχολείο μέχρι την 20^η Οκτωβρίου 2012.
• Με την αίτηση του για παροχή παράλληλης στήριξης ο γονέας συνυποβάλλει γνωμάτευση του οικείου ΚΕΔΔΥ ( οικείο ΚΕΔΔΥ εννοείται το ΚΕΔΔΥ της περιοχής του σχολείου φοίτησης). Αρμόδιο όργανο για την εισήγηση παράλληλης στήριξης είναι αποκλειστικά το ΚΕΔΔΥ.  Ειδικότερα:

α) Στη γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ θα πρέπει να αναφέρονται και οι ώρες της παράλληλης στήριξης καθώς και αν αυτή θα γίνεται σε μόνιμη βάση.

β) Σε περίπτωση που στο σχολείο λειτουργεί τμήμα ένταξης η γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ θα πρέπει να περιλαμβάνει ειδικότερη αιτιολογία, δηλαδή να εξειδικεύει τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες του μαθητή καθώς και τους λόγους για τους οποίους δεν αρκεί η ένταξη του μαθητή στο τμήμα ένταξης.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

• Εκπρόθεσμες αιτήσεις δεν θα γίνονται δεκτές (εμπρόθεσμες είναι οι αιτήσεις, οι οποίες έχουν στη γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ , στη βεβαίωση φοίτησης και στην αίτηση του γονέα, ημερομηνία μέχρι την 20^η  Οκτωβρίου 2012).
• Η πράξη έγκρισης παράλληλης στήριξης ισχύει για ένα σχολικό έτος  και ο γονέας ή κηδεμόνας θα πρέπει να κάνει εκ νέου αίτηση
• Κατ΄ εξαίρεση για τους μαθητές με αυτισμό για τους οποίους έχει εγκριθεί από τη Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων η παροχή παράλληλης στήριξης για το έτος 2011-2012 ( άρθρο 7 § 4 παρ. γ΄ του νόμου 3699/2008) και εφόσον συναινεί ο γονέας ή κηδεμόνας του μαθητή, δεν απαιτείται η υποβολή νέων δικαιολογητικών και η παράλληλη στήριξη συνεχίζεται  και  για τη σχολική χρονιά 2012-2013. Οι Διευθυντές των σχολείων, στα οποία φοιτούν μαθητές με εγκεκριμένη παράλληλη στήριξη λόγω αυτισμού  θα πρέπει αμέσως μετά την εγγραφή του παιδιού στη επόμενη τάξη να καλέσουν τους γονείς να δηλώσουν εγγράφως αν επιθυμούν τη συνέχιση ή την διακοπή της παράλληλης στήριξης.
• Ομοίως, οι εγκεκριμένες αιτήσεις παράλληλης στήριξης που έχουν εγκριθεί για μαθητές με προβλήματα όρασης, καθώς και σε εκείνες που έχουν εγκριθεί για μαθητές  με προβλήματα ακοής  ανανεώνονται,  εφόσον συναινεί εγγράφως  ο γονέας ή κηδεμόνας του μαθητή.

(B) Παράλληλη στήριξη αυτιστικών μαθητών από Ειδικό Βοηθό

«Η παράλληλη στήριξη των αυτιστικών μαθητών μπορεί να υλοποιείται και από ειδικό βοηθό που εισηγείται και διαθέτει η οικογένεια του μαθητή, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Διευθυντή της Σχολικής μονάδας και του Συλλόγου Διδασκόντων ».

Απαραίτητες προϋποθέσεις για την έγκριση της  παράλληλης στήριξης των αυτιστικών μαθητών από ειδικό βοηθό ( ιδιώτη) είναι:

1. Γνωμάτευση και πρόταση παροχής παράλληλης στήριξης από το οικείο ΚΕΔΔΥ , δηλαδή το ΚΕΔΔΥ της περιοχής του σχολείου φοίτησης του μαθητή ( άρθρο 6 § 1 εδαφ. β΄ του ν.3699/2008 « …….την παράλληλη στήριξη εισηγείται αποκλειστικά το οικείο ΚΕΔΔΥ ….» ) .

2. Αίτηση του γονέα ή κηδεμόνα προς τη Διεύθυνση του Σχολείου.

3. Βιογραφικό και Ποινικό Μητρώο του προτεινόμενου  από την οικογένεια του μαθητή για την υλοποίηση της ιδιωτικής παράλληλης στήριξης.

4.  Σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή του Σχολείου φοίτησης και του Συλλόγου Διδασκόντων.

Σύμφωνα με το παραπάνω άρθρο δεν τίθεται προθεσμία για την έγκριση της ιδιωτικής παράλληλης στήριξης και ο Διευθυντής του Σχολείου θα πρέπει να γνωστοποιεί την ύπαρξη του ιδιώτη ειδικού βοηθού στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης που υπάγεται το σχολείο φοίτησης του μαθητή.

Προσοχή!Ο ειδικός βοηθός που εισηγείται και διαθέτει η οικογένεια του μαθητή προβλέπεται από το νόμο μόνο  για τους αυτιστικούς μαθητές, δεν προβλέπεται για άλλες περιπτώσεις αναπηρίας και ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών ούτε για τη βοήθεια μαθητών που δεν αυτοεξυπηρετούνται. Για τις περιπτώσεις αυτές στήριξη παρέχεται μόνο από εκπαιδευτικό ή Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων.

(Γ)  Στήριξη σε μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται

Για τους μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται προβλέπεται η στήριξη από ειδικό βοηθητικό προσωπικό(Ε.Β.Π.). Για να γίνει αυτό θα πρέπει ο γονέας/κηδεμόνας:

να υποβάλει αίτηση για έγκριση και παροχή στήριξης από Ε.Β.Π. σε μαθητές που δεν    αυτοεξυπηρετούνται στο σχολείο φοίτησης του μαθητή το διάστημα από την ημερομηνία εγγραφής έως και την 31^η  Ιουλίου  2012, εκτός αν η ανάγκη για στήριξη από Ε.Β.Π.  προκύψει μετά την ανωτέρω προθεσμία.

να συνυποβάλλει γνωμάτευση από το οικείο ΚΕΔΔΥ ή από πιστοποιημένο Ιατροπαιδαγωγικό  Κέντρο ή από δημόσια υγειονομική επιτροπή.

Προσοχή: Δεν δύναται να εγκριθεί για τον ίδιο μαθητή ταυτόχρονα η παροχή παράλληλης στήριξης από εκπαιδευτικούς και στήριξης Ε.Β.Π.

Κάντε κλικ στο συνυμμένο αρχείο, για να δείτε ολόκληρη τη σχετική εγκύκλιο

Επίσης, να θυμάστε ότι βάσει Νόμου:

• Στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκ­παίδευσης (ΣΜΕΑΕ) και κατά τη συνεκπαίδευση στα γενικά σχολεία, εφαρμόζονται ειδικά εκπαιδευτικά προ­γράμματα, ανάλογα με τις αναπηρίες και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, για όσο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο ή και για ολόκληρη τη διάρ­κεια της σχολικής ζωής τους. Προγράμματα συστημα­τικής παρέμβασης όπως εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, φυσιοθεραπεία και κάθε άλλη υπηρεσία που στηρίζει την ισότιμη μεταχείριση των μαθητών, αξιολόγηση και παιδαγωγική και ψυχολογική υποστήριξη, παρέχονται κατά κύριο λόγο μέσα από τις ΣΜΕΑΕ και επικουρικά από τα ΚΕΔΔΥ.
• Οι σχολικές μονάδες και οι επιτροπές εξετάσεων των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες υποχρεούνται να εφαρμόζουν τις εισηγήσεις και τις προτάσεις, οι οποίες αναφέρονται στις αξιολο­γικές εκθέσεις, που συντάσσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες. Τα ΚΕΔΔΥ, ανάλογα με το είδος και το βαθμό των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και των μαθησιακών δυσκολιών, προσδιορίζουν το χρόνο επαναξιολόγησης, ο οποίος αναγράφεται στην εκδοθείσα γνωμάτευση. Όταν η αξιολόγηση αφορά σε μαθητές που φοιτούν στα Λύκεια, οι εισηγήσεις ισχύουν μέχρι την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι απόφοιτοι Λυ­κείου με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που επιθυμούν να λάβουν μέρος στις εισαγωγικές εξε­τάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση των οποίων οι γνωματεύσεις έχουν λήξει, επαναξιολογούνται από τα οικεία ΚΕΔΔΥ.
• Για την αξιολόγηση των μαθητών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συμβουλευτείτε τις εγκυκλίους Φ.253/155439/Β6 και 11586/Γ6/28-01-2011/ΥΠΔΒΜΘ που θα βρείτε στα συνημμένα αρχεία. Σχετική εγκύκλιος εκδίδεται και για τις πανελλήνιες εξετάσεις κάθε έτους.
   

Πολλές φορές η σχολική φοβία συνδέεται με τη φοβία που αναπτύσσει το παιδί για ένα συγκεκριμένο σχολικό μάθημα. Η συνηθέστερη τέτοια περίπτωση είναι το άγχος του παιδιού ή ακόμα και η φοβία του για τα Μαθηματικά.

Πόσο πιθανό είναι η φοβία που έχει αναπτύξει το παιδί για το συγκεκριμένο μάθημα να του έχει «κληροδοτηθεί» από τους γονείς του και μάλιστα από τη μητέρα του; Καθώς πλήθος ερευνών έχουν μελετήσει τη σχέση του γυναικείου φύλου με τα μαθηματικά, είναι σημαντικό για τις μητέρες, ειδικά εκείνες που δεν αισθάνονται ότι είναι «μαθηματικά μυαλά» να μη μεταδίδουν άμεσα ή έμμεσα τη δική τους φοβία για τα μαθηματικά στις κόρες τους, διαιωνίζοντας έτσι αυτό το στερεότυπο ότι οι γυναίκες δεν είναι καλές στα μαθηματικά. Μάλιστα, τα παιδιά σχολικής ηλικίας επηρεάζονται ιδιαίτερα από τη στάση των γονιών τους απέναντι στο σχολείο και ειδικά από τη στάση του γονιού που είναι του ίδιου φύλου με αυτά.

Πώς μπορούν οι γονείς και κυρίως οι μητέρες να αποφύγουν αυτή την παγίδα;

• 1^ον Το πρώτο βήμα είναι να κατανοήσουν ότι οι μαθηματικές δεξιότητες δεν είναι συνάρτηση του φύλου. Η άποψη ότι οι άνδρες είναι καλοί στα μαθηματικά, ενώ οι γυναίκες όχι, είναι ένα στερεότυπο που πολλοί ερευνητές έχουν αποδομήσει.

Από τη στιγμή που οι γονείς, και ειδικά η μητέρα, απελευθερωθεί από αυτήν τη στερεοτυπική άποψη, θα αρχίσει να διαμορφώνει θετικές προσδοκίες σε σχέση με τις ικανότητες του παιδιού της στα μαθηματικά, γεγονός που θα επηρεάσει θετικά τη σχέση του παιδιού με αυτό το μάθημα.

Για να καταλάβετε πώς γίνεται αυτό, παραθέτουμε το παράδειγμα που έχουμε δώσει στην ενότητα «Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία» :

Θεωρούμε ότι το ένα μας παιδί είναι χαρισματικό και γρήγορο στα Μαθηματικά ενώ το άλλο υστερεί. Βασισμένοι σε αυτή την αντίληψη προσδοκούμε ότι το πρώτο παιδί θα στραφεί στις θετικές επιστήμες, ενώ το δεύτερο στο θεωρητικό κλάδο. Έτσι, αγοράζουμε στο πρώτο παιδί παιχνίδια με μαθηματικούς γρίφους, συζητάμε πολύ μαζί του για την ομορφιά των μαθηματικών, του κάνουμε όλο και πιο δύσκολες ερωτήσεις στα μαθηματικά, ενώ με το δεύτερο παιδί μένουμε στα βασικά και αποφεύγουμε τις μαθηματικές προκλήσεις. Το πιθανότερο είναι ότι το πρώτο παιδί θα έχει υψηλές επιδόσεις στα μαθηματικά.

• 2^ον Οι γονείς πρέπει να αποβάλλουν την ιδέα ότι οι ικανότητες είναι αμετάβλητες ιδιότητες που με κάποιο τρόπο το παιδί κουβαλάει. Αυτή η άποψη εκφράζεται με φράσεις όπως «Ποτέ δεν ήμουν καλός στα Μαθηματικά», «Εάν αναλάβω τα οικονομικά, θα σας καταστρέψω», «Καλά, είμαι ανεπίδεκτη μαθήσεως. Μόλις βλέπω νούμερα, ζαλίζομαι». Οι φράσεις αυτές δεν αφήνουν περιθώρια εξέλιξης και μεταφέρουν στα παιδιά την αντίληψη ότι ή είμαστε σε κάτι καλοί ή δεν είμαστε και όχι ότι μπορούμε να γίνουμε καλοί, εάν προσπαθήσουμε και εργαστούμε με σύστημα.

Τέτοιες φράσεις συνήθως συνοδεύουν και σχετικές ενέργειες. Π.χ. όταν έρχονται λογαριασμοί, η μητέρα τους δίνει πάντα στον πατέρα λέγοντας «Δες τους εσύ, γιατί εγώ δεν καταλαβαίνω από νούμερα» ή όταν το παιδί ρωτά τη μητέρα κάτι που απαιτεί μαθηματικές πράξεις η μητέρα το παραπέμπει αμέσως στον πατέρα ή άλλον άρρενα της οικογένειας.

Στην πράξη τα παραπάνω σημαίνουν ότι αντί να αποφεύγετε το αντικείμενο του «φόβου» σας, δηλαδή τα Μαθηματικά, θα πρέπει να δείτε την καθημερινή ενασχόληση του παιδιού ως μια καλή ευκαιρία να τα προσεγγίσετε και να μάθετε περισσότερα. Μάλιστα καλό είναι να το κάνετε με ενθουσιασμό και να δείξετε έτσι στο παιδί σας ότι πάντα υπάρχουν περιθώρια να μάθει κανείς περισσότερα.

• 3^ον Ακόμα και τα αγόρια της οικογένειας μπορεί να αναπτύξουν φοβία για μαθηματικά, εάν σας ακούν από μικρά να μιλάτε με τρόμο για τα Μαθηματικά και να λέτε πόσο χαρήκατε, όταν τελειώσατε το σχολείο και απαλλαχτήκατε από αυτό το μάθημα. Αντίθετα, είναι σημαντικό να εξηγείτε πως τα μαθηματικά είναι μέσα στη ζωή μας και τα χρησιμοποιούμε συνεχώς (π.χ. για να μοιράσουμε δίκαια τους βώλους στους φίλους μας, για να διαλέξουμε το συντομότερο δρόμο για να πάμε στον προορισμό μας).

Μικρή συμβουλή: Μη διστάσετε να κάνετε δώρο στην κόρη σας ένα παινχίδι-κατασκευή/μαστορέματα

Υπάρχει τρόπος να μάθουμε το παιδί μας να έχει θετική στάση απέναντι στα λάθη;

Θα ξεκινήσουμε με μια μικρή ιστορία:

Η μεγάλη μου κόρη – που μόλις ξεκίνησε στην Α’ Δημοτικού – ζωγράφιζε μαζί με τη μικρότερή μου κόρη. Κάποια στιγμή η μικρή είπε …αυθόρμητα.. «Ωχ, έκανα λάθος» και αρχίζει να σβήνει. Τότε η μεγάλη σπεύδει να της πει «Α, έκανες λάθος; Καλά, φτιάξ’ το, αλλά να ξέρεις ότι δεν λέμε στη δασκάλα ‘έκανα λάθος’. Το κρύβουμε το λάθος».

Όπως φαίνεται, το παιδάκι της Α’ Δημοτικού μέσα σε λίγες μόνο μέρες σχολικής ζωής διαμόρφωσε αυτή την αντίληψη περί λάθους και μάλιστα εκτίμησε ότι αυτό είναι μια σημαντική πληροφορία που πρέπει να μοιραστεί με τη μικρότερη αδερφή της, για να την προφυλάξει από τέτοιους….αυθορμητισμούς, όταν πάει κι εκείνη στο σχολείο.

Ενδεχομένως το πρώτο πράγμα που θα σκεφτούμε είναι ότι ο/η δάσκαλος/δασκάλα έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια τέτοια στάση απέναντι στο λάθος. Πώς; Κατά πάσα πιθανότητα ο/η εκπαιδευτικός ΔΕΝ είπε στα παιδιά, ότι το "λάθος είναι κακό".

Απλώς το γεγονός ότι το σχολείο διορθώνει τα λάθη και μας αξιολογεί κυρίως με βάση το εάν κάνουμε λάθη ή όχι (π.χ. έχει λάθη η αντιγραφή - σου γράφω "Καλά", δεν έχει λάθη η αντιγραφή - σου γράφω "Μπράβο"), είναι αρκετό για να συμπεράνει ένα παιδάκι ότι κανείς μέσα στο σχολείο δεν θα του πει "Μπράβο, που έκανες λάθος. Έτσι, μαθαίνουμε, αλλά για να δούμε τι κάνουμε, όταν προκύψει το λάθος".

Επομένως, είναι σημαντικό εμείς στο σπίτι να βοηθήσουμε ώστε να μην εδραιωθεί στο μυαλουδάκι των παιδιών η αντίληψη ότι το λάθος είναι «κακό» πράγμα και πρέπει αν μη τι άλλο να το κρύβουμε.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι γονείς; Ας προσπαθήσουμε να λέμε συχνά στα παιδιά φράσεις όπως είναι οι εξής:

• «Δεν υπάρχει λόγος να κρύβει κανείς τα λάθη του, πρώτον γιατί όλοι κάνουμε λάθη, ειδικά όταν δοκιμάζουμε καινούργια πράγματα, και δεύτερον γιατί μέσα από τα λάθη μας μαθαίνουμε.»
• «Το σημαντικό δεν είναι να αποφεύγει κανείς τα λάθη, αλλά να προσπαθεί να τα διορθώνει. Έτσι, μαθαίνουμε.»
• «Τα λάθη μας δεν πρέπει να τα κρύβουμε από τον δάσκαλό μας, αλλά να ρωτάμε για να λύνουμε τις απορίες μας. Έτσι, κι εκείνος θα μπορεί να μας βοηθήσει πιο σωστά».
• «Τα λάθη δείχνουν ότι έχουμε προσπαθήσει και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Γι’ αυτό και τα λάθη έχουν γίνει πολλές φορές αφορμή για να κάνει η ανθρωπότητα μεγάλα βήματα. Για παράδειγμα ο Κολόμβος κάνοντας λάθος ανακάλυψε την Αμερική».

Τα παιδιά δεν πρέπει να φοβούνται να κάνουν λάθη, γιατί όσο πιο πολύ προσπαθούν, κάνουν λάθη και ξαναπροσπαθούν, τόσο καλύτερα κατακτούν τη νέα γνώση, δηλαδή την κατανοούν, την ανακαλούν ευκολότερα και τη χρησιμοποιούν.

Για αυτό θα πρέπει στο σπίτι:

• να αφήνουμε τα παιδιά να «παλεύουν» όσο το δυνατόν περισσότερο με τη μελέτη τους. Να τ’ αφήνουμε να γράφουν και να σβήνουν όσες φορές χρειαστεί, αντί να σπεύδουμε να τους πούμε τη σωστή απάντηση ή να τους δώσουμε εξαρχής «μπούσουλες» και τεχνικές.
• Μέσα στην καθημερινότητά μας θα πρέπει να βρίσκουμε αφορμές να συζητάμε για τη χρησιμότητα του λάθους. Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν ότι πολλά από τα επιτεύγματα που βλέπουν γύρω τους (π.χ. ένα καταπληκτικό λογισμικό) έχει πίσω του πολλές δοκιμές και πολλές αποτυχίες.

Οι καθημερινές ασκήσεις που έχει να κάνει το παιδί για το σχολείο είναι το καλύτερο πλαίσιο για να διδαχθεί την αξία του λάθους, επειδή είναι ανάλογες των δυνατοτήτων του και έχουν επιλεγεί με βάση την προηγούμενη σχετική γνώση του. Γι’ αυτό είναι σημαντικό:

• να επιμείνετε στο να προσπαθεί να μελετάει μόνο του και να μην σπεύδετε να το βοηθήσετε
• να συζητάτε με το παιδί για τη διαδικασία και όχι μόνο για το αποτέλεσμα (δηλαδή ακόμα και όταν το αποτέλεσμα π.χ. μιας μαθηματικής άσκησης είναι σωστό, να ζητάτε από το παιδί να σας πει τι έκανε και πώς το σκέφτηκε)
• να συζητάτε με το παιδί για τις προσπάθειες που έκανε για να φτάσει σε ένα αποτέλεσμα και να το επιβραβεύετε.

Εύη Τρούκη

Δρ. Παιδαγωγικής - Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας