Θα ξεκινήσουμε με μια μικρή ιστορία:
Η μεγάλη μου κόρη – που μόλις ξεκίνησε στην Α’ Δημοτικού – ζωγράφιζε μαζί με τη μικρότερή μου κόρη. Κάποια στιγμή η μικρή είπε …αυθόρμητα.. «Ωχ, έκανα λάθος» και αρχίζει να σβήνει. Τότε η μεγάλη σπεύδει να της πει «Α, έκανες λάθος; Καλά, φτιάξ’ το, αλλά να ξέρεις ότι δεν λέμε στη δασκάλα ‘έκανα λάθος’. Το κρύβουμε το λάθος».
Όπως φαίνεται, το παιδάκι της Α’ Δημοτικού μέσα σε λίγες μόνο μέρες σχολικής ζωής διαμόρφωσε αυτή την αντίληψη περί λάθους και μάλιστα εκτίμησε ότι αυτό είναι μια σημαντική πληροφορία που πρέπει να μοιραστεί με τη μικρότερη αδερφή της, για να την προφυλάξει από τέτοιους….αυθορμητισμούς, όταν πάει κι εκείνη στο σχολείο.
Ενδεχομένως το πρώτο πράγμα που θα σκεφτούμε είναι ότι ο/η δάσκαλος/δασκάλα έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια τέτοια στάση απέναντι στο λάθος. Πώς; Κατά πάσα πιθανότητα ο/η εκπαιδευτικός ΔΕΝ είπε στα παιδιά, ότι το "λάθος είναι κακό". Απλώς το γεγονός ότι το σχολείο διορθώνει τα λάθη και μας αξιολογεί κυρίως με βάση το εάν κάνουμε λάθη ή όχι (π.χ. έχει λάθη η αντιγραφή - σου γράφω "Καλά", δεν έχει λάθη η αντιγραφή - σου γράφω "Μπράβο"), είναι αρκετό για να συμπεράνει ένα παιδάκι ότι κανείς μέσα στο σχολείο δεν θα του πει "Μπράβο, που έκανες λάθος. Έτσι, μαθαίνουμε, αλλά για να δούμε τι κάνουμε, όταν προκύψει το λάθος".
Επομένως, είναι σημαντικό εμείς στο σπίτι να βοηθήσουμε ώστε να μην εδραιωθεί στο μυαλουδάκι των παιδιών η αντίληψη ότι το λάθος είναι «κακό» πράγμα και πρέπει αν μη τι άλλο να το κρύβουμε.
Φράσεις-κλειδιά που προτείνουμε είναι οι εξής:
- «Δεν υπάρχει λόγος να κρύβει κανείς τα λάθη του, πρώτον γιατί όλοι κάνουμε λάθη, ειδικά όταν δοκιμάζουμε καινούργια πράγματα, και δεύτερον γιατί μέσα από τα λάθη μας μαθαίνουμε.»
- «Το σημαντικό δεν είναι να αποφεύγει κανείς τα λάθη, αλλά να προσπαθεί να τα διορθώνει. Έτσι, μαθαίνουμε.»
- «Τα λάθη μας δεν πρέπει να τα κρύβουμε από τον δάσκαλό μας, αλλά να ρωτάμε για να λύνουμε τις απορίες μας. Έτσι, κι εκείνος θα μπορεί να μας βοηθήσει πιο σωστά».
- «Τα λάθη δείχνουν ότι έχουμε προσπαθήσει και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Γι’ αυτό και τα λάθη έχουν γίνει πολλές φορές αφορμή για να κάνει η ανθρωπότητα μεγάλα βήματα. Για παράδειγμα ο Κολόμβος κάνοντας λάθος ανακάλυψε την Αμερική».
Τα παιδιά δεν πρέπει να φοβούνται να κάνουν λάθη, γιατί όσο πιο πολύ προσπαθούν, κάνουν λάθη και ξαναπροσπαθούν, τόσο καλύτερα κατακτούν τη νέα γνώση, δηλαδή την κατανοούν, την ανακαλούν ευκολότερα και τη χρησιμοποιούν.
Για αυτό θα πρέπει στο σπίτι:
- να αφήνουμε τα παιδιά να «παλεύουν» όσο το δυνατόν περισσότερο με τη μελέτη τους. Να τ’ αφήνουμε να γράφουν και να σβήνουν όσες φορές χρειαστεί, αντί να σπεύδουμε να τους πούμε τη σωστή απάντηση ή να τους δώσουμε εξαρχής «μπούσουλες» και τεχνικές.
- Μέσα στην καθημερινότητά μας θα πρέπει να βρίσκουμε αφορμές να συζητάμε για τη χρησιμότητα του λάθους. Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν ότι πολλά από τα επιτεύγματα που βλέπουν γύρω τους (π.χ. ένα καταπληκτικό λογισμικό) έχει πίσω του πολλές δοκιμές και πολλές αποτυχίες.
Οι καθημερινές ασκήσεις που έχει να κάνει το παιδί για το σχολείο είναι το καλύτερο πλαίσιο για να διδαχθεί την αξία του λάθους, επειδή είναι ανάλογες των δυνατοτήτων του και έχουν επιλεγεί με βάση την προηγούμενη σχετική γνώση του. Γι’ αυτό είναι σημαντικό:
- να επιμείνετε στο να προσπαθεί μόνο του και να μην σπεύδετε να το βοηθήσετε
- να συζητάτε με το παιδί για τη διαδικασία και όχι μόνο για το αποτέλεσμα (δηλαδή ακόμα και όταν το αποτέλεσμα π.χ. μιας μαθηματικής άσκησης είναι σωστό, να ζητάτε από το παιδί να σας πει τι έκανε και πώς το σκέφτηκε)
- να συζητάτε με το παιδί για τις προσπάθειες που έκανε για να φτάσει σε ένα αποτέλεσμα και να το επιβραβεύετε.
E.T. © parentbook
