Συνεχίζοντας την αναφορά μας στους παράγοντες που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη μελέτη, θα αναφερθούμε σ’ αυτούς που συνδέονται με τη συγκέντρωση και την απομνημόνευση. Γνωρίζοντας και ελέγχοντας αυτούς τους παράγοντες, μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας να μελετά με πιο αποδοτικό τρόπο.
Η συγκέντρωση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη θέληση, αλλά και από ορισμένους εξωτερικούς παράγοντες:
- οτιδήποτε δεν σχετίζεται άμεσα με το στόχο μελέτης της κάθε μέρας (π.χ. τηλεφωνική επικοινωνία με φίλους, κοινωνικές επισκέψεις, ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές κλπ) είναι πιθανό να διασπάσει την προσοχή του παιδιού και γι’ αυτό πρέπει να προσπαθούμε να το αγνοεί. Μπορεί να ασχοληθεί μ’ αυτό μόλις πετύχει τον ημερήσιο στόχο του.
- αναγκαία είναι η ως ένα βαθμό απομόνωση των βιοτικών και συναισθηματικών προβλημάτων.
- ένα αναπαυτικό κάθισμα και ένας χώρος μελέτης χωρίς πολλά ερεθίσματα, βοηθούν στη διατήρηση της προσοχής.
- η σωστή διατροφή και ο επαρκής ύπνος που έχει προηγηθεί καθυστερούν την κόπωση.
- για την αποφυγή της κόπωσης, και εφ’ όσον υπάρχει το χρονικό περιθώριο, μία ημέρα της εβδομάδας είναι καλό να αφιερώνεται σε ανάπαυση και ενασχόληση με ευχάριστες δραστηριότητες, όπως ο αθλητισμός, η μουσική, τα χόμπυ κλπ.
Η ικανότητα απομνημόνευσης των όσων διαβάζουμε ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Έτσι π.χ. ένας οπτικός τύπος μαθαίνει καλύτερα όταν περιεργάζεται οπτικά τα σχήματα, τις εικόνες, τα κείμενα. Για έναν ακουστικό τύπο όμως είναι καλύτερα να περιγράφει «από μέσα του», να διαβάζει δυνατά ή ακόμα και να ηχογραφεί (π.χ. με ένα κινητό τηλέφωνο) ένα δύσκολο κείμενο, προκειμένου να το αφομοιώσει καλύτερα! Σε γενικές πάντως γραμμές, για να πετύχει το παιδί την καλύτερη δυνατή απομνημόνευση, πρέπει:
- να αρχίζει το διάβασμα από τα δυσκολώτερα σημεία.
- όπου μπορεί να χρησιμοποιεί μνημονικά τρυκ (ομοιοκαταληξίες, ακρώνυμα, ποιηματάκια, σχήματα κλπ) για να συνδέει τις πληροφορίες μεταξύ τους.
- να κρατά σημειώσεις γι’ αυτά που διαβάζει. Οι σημειώσεις πρέπει να είναι λιτές (όχι μακροσκελείς και λεπτομερείς), αλλά περιεκτικές.
- να αποφεύγει τα εξωτερικά ερεθίσματα (η συγκράτηση πληροφοριών είναι κατά 18% μεγαλύτερη όταν δεν ακούει παράλληλα μουσική και κατά 22% μεγαλύτερη όταν δεν έχει ανοικτή τηλεόραση).
- να μελετά την εξεταστέα ύλη εγκαίρως. Όσα μαθαίνει υπό το άγχος των εξετάσεων, ξεχνιούνται πιο εύκολα.
- να κάνει συστηματικές επαναλήψεις. Η συχνή επανάληψη βοηθά στην εδραίωση της μάθησης. Σε περιπτώσεις ανεπάρκειας χρόνου προτιμώτερη είναι η προσεκτική μελέτη λίγων σημαντικών στοιχείων, παρά η επιπόλαιη ανάγνωση όλης της ύλης.
- πριν από την εξέταση να δίνει χρόνο στον εαυτό του για χαλάρωση και ηρεμία. Άγχος, ένταση και πανικός αυτή την ώρα δεν ωφελούν, αντίθετα επιδεινώνουν την κατάσταση. Το άγχος μπορεί σε λογικά επίπεδα να βελτιώσει το βαθμό εγρήγορσης του ατόμου. Αν αυξηθεί όμως υπερβολικά, μπορεί και να ακινητοποιήσει το άτομο.
Οι παραπάνω επισημάνσεις δεν αποσκοπούν στην κατάργηση του ελεύθερου χρόνου. Η σωστή και μεθοδική οργάνωση μπορεί να οδηγήσει και στη δημιουργική εκμετάλλευση του χρόνου μελέτης και στην απόλαυση του ελεύθερου χρόνου. Ακολουθώντας τις παραπάνω υποδείξεις μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας να αποκτήσει σωστές συνήθειες μελέτης για την επόμενη φορά που θα βρεθεί ενώπιον εξετάσεων. Η επιμελής προετοιμασία στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να εγγυηθεί θετικά αποτελέσματα.
