Οι περισσότεροι γονείς γνωρίζουμε ότι στα σχολεία μας η Περιβαλλοντική εκπαίδευση γίνεται μέσα από μεμονωμένα προγράμματα. Όμως, σε κάποιες χώρες του εξωτερικού μιλάμε πλέον για σχολεία all-weather όπου τα προγράμματα, ειδικά για παιδιά προσχολικής ηλικίας, είναι εξ ολοκλήρου βασισμένα στο περιβάλλον και τη φύση. Όποιες και αν είναι οι καιρικές συνθήκες το μάθημα γίνεται κυρίως έξω. Η αυλή, το κοντινό πάρκο και ο ευρύτερος εξωτερικός χώρος είναι η αίθουσα όπου γίνεται το μάθημα.
Αυτό το all-weather σχολείο το συναντάμε στη Σκανδιναβία στα τέλη της δεκαετίας του '60: τα παιδιά βγαίνουν έξω από το κτίριο του σχολείου. Μέσα από δραστηριότητες εξωτερικού χώρου όχι μόνο αναπτύσσουν κινητικές δεξιότητες, αλλά μαθαίνουν τα γράμματα, τους αριθμούς και θεμελιώδεις φυσικούς νόμους. Σύντομα η ιδέα επεκτάθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία και φυσικά ταξίδεψε για την Αμερική.
Πώς γίνεται το μάθημα;
Μια τυπική μέρα στο Blue Heron School (Αμερική) περιλαμβάνει παραμύθια, παιχνίδια, μουσική και συζήτηση, ελεύθερη ώρα (όπου κάθε παιδί διαλέγει με τι θα ασχοληθεί) αλλά και εξωτερικές δραστηριότητες. Με ήλιο ή με βροχή, με αέρα ή και με χιόνι, τα παιδιά στο Blue Heron School βγαίνουν έξω από το σχολείο, κάθε μέρα για όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα. Η μόνη προϋπόθεση είναι το κατάλληλο ντύσιμο.
Οι υπεύθυνοι του σχολείου λένε:
- Δεν υπάρχει η φράση ‘Δεν το επιτρέπει ο καιρός’ Ακολουθούμε το πρόγραμμα είτε βρέχει είτε κάνει κρύο.
- Θα βγούμε έξω για να μιλήσουμε για τα βράχια, για τη λάσπη κλπ. Όμως μέσα σε αυτό το πλαίσιο αφήνουμε τα παιδιά να αναπτύξουν την περιέργειά τους. Αν θέλουν να αναποδογυρίσουν ένα ξύλο, μια πέτρα και να δουν τι είναι από κάτω, θα πάμε δίπλα τους να το αναποδογυρίσουμε μαζί, να δούμε τι υπάρχει από κάτω, να μιλήσουμε για αυτό και φυσικά μετά να βάλουμε προσεκτικά το ξύλο ή την πέτρα στη θέση του.
- Τα παιδιά είναι ελεύθερα να αγγίξουν ό,τι θέλουν αλλά και να το μεταφέρουν σε πλαστικό κουτάκι στο σχολείο για να το μελετήσουν πιο προσεκτικά. Σε άλλες περιπτώσεις αφήνουμε τα παιδιά να παρατηρήσουν και να αφουγκραστούν χωρίς να μιλάμε. Όταν τα παιδιά θελήσουν, θα μας ρωτήσουν και θα συζητήσουμε. Τα παρακολουθούμε ό,τι κι αν κάνουν κι είμαστε έτοιμοι να αρπάξουμε την ευκαιρία για να τους πούμε κάτι περισσότερο, ώστε να τους δώσουμε την πληροφορία που θα πάει το μυαλό τους ένα βήμα παραπέρα.
- Πίσω στο σχολείο έχουμε ένα εργαστήριο φυσικής ιστορίας και τα παιδιά μαθαίνουν πολλά πράγματα για τα φυτά και τα ζώα, το χώμα και το νερό.
Το Antioch University New England εξειδικεύεται σε αυτή τη μορφή εκπαίδευσης και πραγματοποιεί σχετικές μελέτες, που δείχνουν ότι τα προγράμματα αυτά όχι μόνο είναι αποτελεσματικά για τη μάθηση των παιδιών, αλλά αποδεικνύονται καλύτερα και για την υγεία τους.
Φυσικά το μεγαλύτερο κέρδος για όλους είναι ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται από μικρά τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον και το πόσο σημαντικό είναι να το σέβονται και να το προσέχουν.
----------------------
Δρ. Εύη Τρούκη, Ερευνήτρια Επιστημών Αγωγής
----------------------
Σημείωση: Ο Hermann Lietz (1868-1919) είναι ο ιδρυτής των «εξοχικών παιδαγωγείων» (Landerziehungsheime). Την εποχή που ο Δελμούζος βρισκόταν στη Γερμανία, υπήρχαν ήδη τρία σε λειτουργία, όλα σε σχετικά κοντινή απόσταση από την Ιένα, την πρωτεύουσα της Θουριγγίας: α) στο Ilsenburg, στα βουνά Harz (ιδρ. 1898, για παιδιά 8-12 ετών), β) στο Haubinda, στη Νότια Θουριγγία (1901, για παιδιά 12-16 ετών) και γ) στον πύργο Bieberstein, στα σύνορα της Έσσης με τη Θουριγγία (1904, για νέους 16-20 ετών). Χαρακτηριστικά που διέκριναν τη διδασκαλία του Lietz ήταν η πρωταρχική σημασία στην υπαίθρια σχολική ζωή, συνοδευομένη από χειρωνακτική εργασία, η επιδίωξη του σχολείου να προσφέρει στους τροφίμους του το κοινωνικό βίωμα και η νέα αντίληψη για τη σχέση του δασκάλου προς το μαθητή, ως επιδίωξη ενεργητικής συνεργασίας των δύο αυτών παραγόντων της σχολικής ζωής (Τερζής 2010, σελ. 37-41 και Χαρίτος 1989). – (Περισσότερα στο: http://www.peekpemagazine.gr)
--------------------------
Πηγή φωτο: Schlitz Audubon Nature Center
