Γράφει η Κατερίνα Δημητρακοπούλου
Υπάρχει μια παλιά ινδιάνικη παροιμία που λέει ότι «χρειάζεται ένα ολόκληρο χωριό, για να μεγαλώσει ένα παιδί».
Αυτό φυσικά μέχρι πριν κάποια χρόνια, συνέβαινε και στην Ελλάδα, όπου τα παιδιά από τη στιγμή της γέννησής τους μεγάλωναν στη ρούγα, με νανουρίσματα όχι μόνο από τη μάνα, αλλά και από τη γιαγιά, τη θεία και από τη γειτονιά ολόκληρη. Αργότερα πάλι, όταν πια περπατούσαν μόνα τους, παίζανε έξω και όλοι πρόσεχαν τα παιδιά όλων, όλοι φιλεύανε όχι μόνο τα δικά τους μα και τα παιδιά του γείτονα ή τα ξαδέρφια κλπ. Αυτός ο φυσικός σύνδεσμος που ανέπτυσσαν με πολλούς ανθρώπους, είχε πολλαπλά οφέλη, μια και ουσιαστικά τα παιδιά μεγάλωναν, γνωρίζοντας από την αρχή πως εκτός από μέλη της βιολογικής τους οικογένειας , ήταν και μέλη του κοινωνικού συνόλου.
Ακόμα και εγώ στα μέσα της δεκαετίας του ’80, θεωρούσα φυσικό να χτυπήσω στη γειτόνισσα, εάν κάποια φορά η μαμά μου δεν είχε προλάβει να γυρίσει την ώρα που επέστρεφα από το σχολείο. Με την ίδια φυσικότητα θα έτρωγα και από το δικό της φαγητό, εάν ήξερα ότι η μαμά μου είχε ετοιμάσει φακές. Παρά το γεγονός ότι μέναμε στην Αθήνα και οι γονείς μας γνώριζαν ότι τα πράγματα είχαν αλλάξει και μας είχανε ταράξει με τις γνωστές ιστορίες για τον «ξένο, τις καραμέλες, το άγνωστο αυτοκίνητο» και άλλα, που τώρα μου φαντάζουν αθώα, υπήρχε περισσότερη εμπιστοσύνη. Αλήθεια σήμερα, πόσοι από εμάς μπορούμε να λειτουργήσουμε έτσι; Πόσοι νιώθουμε ότι τα παιδιά όλου του κόσμου είναι και δικά μας;
Μια φίλη μου διηγήθηκε τις προάλλες πως ενώ ήταν με το γιο της στο σούπερ μάρκετ, ο μικρός γλίστρησε, χτύπησε και άρχισε να τρέχει πολύ αίμα από τη μύτη του. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι δεν διέκοψε κανείς τα ψώνια του ή τη δουλειά του για να τη βοηθήσει. Τυχαίο γεγονός ίσως… Μπορεί. Το γεγονός όμως πως τα παιδιά μας σήμερα μεγαλώνουν στα αυστηρά όρια της πυρηνικής οικογένειας έχει διαφοροποιήσει εντελώς τα πράγματα. Ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία δεν είχε εξυμνηθεί τόσο ο ατομικισμός και η ανεξαρτησία, όσο τα τελευταία πενήντα χρόνια. Η υπερπροσπάθεια όλων μας για αυτονομία, δεν είναι δυνατόν να άφησε ανεπηρέαστη και την ανατροφή των παιδιών μας.
Τώρα, στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης είναι ίσως και μια καλή ευκαιρία για αναθεώρηση ορισμένων αντιλήψεών μας. Ίσως είναι ώρα να αρχίσουμε να μοιραζόμαστε με άλλες μαμάδες τα δρομολόγια των παιδιών μας στις εξωσχολικές δραστηριότητες ή τη φύλαξή τους ένα Σαββατόβραδο. Βάλαμε τις νταντάδες και τους ολοήμερους παιδικούς σταθμούς να καλύψουν όλους τους βοηθητικούς ρόλους. Χρειάζονται, σίγουρα. Αλλά μόνο αυτή είναι η λύση; Ειδικά οι εργαζόμενες μητέρες , οι οποίες εξ ορισμού έχουν μεγαλύτερο βάρος, είναι πια ανάγκη να αλληλοβοηθιούνται. Γιατί έχουμε φτάσει στο σημείο να θεωρούμε «υποχρέωση» αν κάποια φίλη μας κρατήσει ένα απόγευμα τα παιδιά, για να πάμε επιτέλους να κάνουμε εκείνο το ραντεβού στο γυναικολόγο που σχεδιάζουμε ένα χρόνο τώρα; Αφού και εμείς θα κάνουμε το ίδιο σε αντίστοιχη περίπτωση. Πότε ακριβώς η αλληλεγγύη, η χαρά του μοιράσματος και το απογευματινό παιχνίδι με τα παιδιά της γειτονιάς εξαφανίστηκαν; Τρέχουμε πανικόβλητοι να τα προλάβουμε όλα, έχοντας αποκλείσει γιαγιάδες και παππούδες διότι «ανακατεύονται» και όλους τους υπόλοιπους, γιατί «δεν θέλουμε υποχρέωση», και είμαστε εκατομμύρια μοναχικές οικογένειες σε τεράστιες πόλεις. Σαφέστατα και υπάρχουν περιπτώσεις γιαγιάδων και παππούδων που δεν είναι καλή επιρροή για τα παιδιά μας, και σαφώς δεν θα παρατάμε τα παιδιά μας στο γείτονα κάθε απόγευμα.
Απλώς, αν ανοίξουμε λίγο περισσότερο τα σπίτια και τις καρδιές μας, θα ανακαλύψουμε ότι τελικά είναι ωραίο να νιώθεις πως και άλλοι άνθρωποι έχουν τις ίδιες αγωνίες και δυσκολίες. Πως είναι όμορφο να μοιράζεσαι τις αγγαρείες και τις χαρές. Ίσως και οι πιο παλιοί να μην είχανε σε όλα άδικο. «Μοιρασμένη η λύπη γίνεται μισή – και μοιρασμένη η χαρά είναι διπλή», έλεγε η γιαγιά μου και νομίζω πως κάτι ήξερε.
Κ.Δ.