Με δεδομένο ότι οι εξετάσεις έχουν μπει για τα καλά στη ζωή όλων, μικρών και μεγάλων μαθητών, φοιτητών, εργαζομένων, είναι σημαντικό να αποκτήσει το παιδί μας δεξιότητες σωστής μελέτης, αν θέλει να πετυχαίνει τα μέγιστα στις εξετάσεις που θα δίνει. Τα όσα περιγράφονται παρακάτω ισχύουν για τα παιδιά μας, αλλά μπορούν να αφορούν και σε μας τους ίδιους.
Συχνά η αποτυχία στις εξετάσεις αποδίδεται στη δυσκολία των θεμάτων, στην πολυπλοκότητα της διατύπωσης, στη δυστροπία των καθηγητών ή των εξεταστών. Κατά τη γνώμη μας όμως, μια από τις κύριες αιτίες είναι η ελλιπής προετοιμασία. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι για τη σωστή προετοιμασία σημασία δεν έχει η ποσότητα, αλλά η ποιότητα του διαβάσματος. Αναπόφευκτα λοιπόν το βάρος πέφτει στην αποτελεσματική και αποδοτική μελέτη και στην κατάρτιση ενός προγράμματος εργασίας. Το πρόγραμμα αυτό πρέπει να είναι προσεγμένο, εφικτό, ευέλικτο και καλύτερα να έχει γραπτή μορφή.
Η προς μελέτη ύλη πρέπει να ισοκατανεμηθεί στο χρόνο που έχει το παιδί στη διάθεσή του, π.χ. μέχρι τις εξετάσεις. Στόχος μας κάθε μέρα πρέπει να είναι η ολοκλήρωση ενός κεφαλαίου ή μιας συγκεκριμένης ενότητας. Έτσι θα είμαστε σίγουροι πως η μελέτη προχωράει κανονικά. Αυτό επίσης το εφοδιάζει με ηρεμία και δύναμη για το διάβασμα της επόμενης μέρας.
Όσον αφορά στην καθεαυτό μελέτη, πρέπει να έχουμε υπ’ όψη μας τα εξής:
- οτιδήποτε κι αν διαβάζει, δεν θα μπορέσει να το συγκρατήσει στη μνήμη του, αν δεν καταφέρει να βρει τη σχέση του με την καθημερινή μας ζωή (ή αν εμείς δεν το βοηθήσουμε να τη βρει).
- για να μάθει κάτι σωστά, πρέπει να μπορεί να το κατανοεί πλήρως. Εδώ χρειάζεται το πλούσιο λεξιλόγιο και η καλή χρήση της γλώσσας. Επιβεβλημένη λοιπόν θεωρείται η χρήση ενός σύγχρονου λεξικού και η συνεχής ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων και δοκιμίων. Έτσι βελτιώνουμε παράλληλα και την ταχύτητα ανάγνωσης και κατανόησης.
- για να μην κουράζεται πολύ το μυαλό του, καλό είναι να έχει ποικιλία στη μελέτη: λίγο διάβασμα, λίγο γράψιμο, μετά λίγη επανάληψη κ.ο.κ. Ποικιλία χρειάζεται και μεταξύ των μαθημάτων: μετά τα Μαθηματικά ας διαβάζει λίγη Ιστορία, μετά λίγη Φυσική, έπειτα Γεωγραφία κ.ο.κ.
- ένας καλός τρόπος ξεκούρασης του μυαλού μεταξύ των διαβασμάτων είναι το να ασχολείται με σκάκι, τάβλι, διάφορους γρίφους, σταυρόλεξα κλπ, παρά να αδρανεί (π.χ. παρακολουθώντας τηλεοπτικές σειρές που καλλιεργούν την παθητικότητα).
- όταν έχει να μάθει σχήματα, χημικούς και μαθηματικούς τύπους, εξισώσεις, χάρτες, διαγράμματα, οργανογράμματα, αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, σχέδια μαχών κλπ, αποτελεσματικότερο είναι να σχεδιάζει τις εικόνες του βιβλίου αντιγράφοντάς τες, παρά να προσπαθεί να τις απομνημονεύσει κοιτώντας τες.
- να αντιμετωπίζει τη μελέτη της κάθε μέρας σαν να ήταν η μόνη που έχει να κάνει, χωρίς να το απασχολεί ο όγκος του μελλοντικού διαβάσματος. Έτσι αποφεύγει το άγχος.
- να προσπαθεί να μάθει τις ενότητες συνολικά και όχι πρόταση-πρόταση.
- να αποβάλει τη συνήθεια να ξαναδιαβάζει μηχανικά δυο και τρεις φορές την ίδια πρόταση ή παράγραφο.
- να υπογραμμίζει σωστά τα κείμενα που διαβάζει, για να βοηθά την προσοχή του να συγκεντρωθεί πάνω τους. Κατά την επανάληψη οι υπογραμμίσεις και οι πλαγιότιτλοι το βοηθούν να κερδίσει πολύτιμο χρόνο. Αυτό όμως που δεν βοηθά είναι μια σελίδα γεμάτη υπογραμμίσεις.
- στο τέλος κάθε ευρύτερης ενότητας μπορούμε να το εξετάζουμε και μάλιστα γραπτώς, όπως γίνεται και στις εξετάσεις. Αν και στην αρχή κάτι τέτοιο φαντάζει χρονοβόρο, μακροπρόθεσμα αποδεικνύεται ότι συμβάλλει στην καταπολέμηση του άγχους και στην απόκτηση αυτοπεποίθησης.
Η τήρηση των παραπάνω αρχών μπορεί να οδηγήσει σε σωστές συνήθειες μελέτης και σε επαρκή προετοιμασία με απώτερο στόχο την επιτυχία, κυρίως στις εξετάσεις. Διαβάστε στο Β΄ μέρος για τους παράγοντες που βοηθούν τη συγκέντρωση και την απομνημόνευση των όσων διαβάζει το παιδί μας.
