Σε σκηνοθεσία Βενσάν Περέζ..
Βράδυ Κυριακής και λίγο πριν γίνει παρελθόν από τις κινηματογραφικές αίθουσες, βρέθηκα σε ένα ιδιαιτέρως άβολο κάθισμα γνωστού πολυσινεμά, για να δω το πολυαναμενόμενο για μένα «Μόνος στο Βερολίνο», ή αν θέλετε...”Alone in Berlin”.
H Έμα Τόμσον που εκτιμώ ιδιαιτέρως σε συνδυασμό με το θέμα και το trailer, αποτέλεσαν τα βασικά κίνητρα, ώστε να βρεθώ στην εν λόγω αίθουσα, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Δεν πρόκειται να υπεισέλθω λεπτομερώς σε ερμηνείες ρόλων ή υποκριτικές εκδηλώσεις, αναφέροντας για πολλοστή φορά την έλλειψη του γνωστικού μου υπόβαθρου για κάτι τέτοιο.
Ως απλή σινεφίλ, λοιπόν...κι όπως κάνω πάντα...σας παραθέτω τη βασική ιστορία της ταινίας, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Γερμανού Hans Fallada και της αληθινής ιστορίας των Ότο και Ελίζ Χάμπελ (το ζευγάρι στην ταινία μετονομάζεται σε Ότο και Άννα Κουάγκελ, όπως και στο βιβλίο).
Βερολίνο, 1940.
Ο πόλεμος μαίνεται, τα γερμανικά στρατεύματα έχουν κατακτήσει τη Γαλλία και το ναζιστικό καθεστώς γνωρίζει μέρες δόξας.
Σε μια λαϊκή πολυκατοικία, «πολυπολιτισμική» για τα ναζιστικά κριτήρια, συνυπάρχουν κατά μια έννοια διώκτες και διωκόμενοι: μια κρυμμένη γηραιά Εβραία, κάποια μέλη της Χιτλερικής νεολαίας, ένας δικαστής υπόγεια αντικαθεστωτικός και το ζεύγος Κουάγκελ.
Το τελευταίο, πληροφορείται τον θάνατο του μονάκριβου γιου τους Χανς στο μέτωπο κι αποφασίζει να αντιδράσει μπροστά στην αξεπέραστη αυτή απώλεια, με πράξεις αντίστασης ενάντια στο ναζισμό.
Ο τρόπος τελικά ο εξής ένας, εύρημα του Ότο Κουάγκελ που στην εφαρμογή του βρίσκει «συνεργάτη» και «συναυτουργό» τη σύζυγό του, Άννα: διανομή καρτ ποστάλ σε διάφορα σημεία της πόλης (σε σκάλες κτιρίων, σε πεζοδρόμια, σε περβάζια, σε γωνιές του δρόμου), που φέρουν χειρόγραφα, αντικαθεστωτικά και αντιναζιστικά/αντιχιτλερικά μηνύματα.
Κάθε καρτ ποστάλ, παρακινεί τον «τυχαίο παραλήπτη» της να τη μοιραστεί και με άλλους, ώστε το αντιστασιακό μήνυμα και κλίμα να επεκταθεί.
Το αποτέλεσμα, αντίθετο του επιθυμητού: η συντριπτική πλειοψηφία των καρτών, είτε από τρόμο είτε από παρακείμενους στο καθεστώς, παραδίδεται στις αρχές.
Ο επιθεωρητής Έσεριχ αναλαμβάνει την υπόθεση του «Φαντομά», όπως ονόμασε τον Ότο Κουάγκελ και το ανθρωποκυνηγητό ξεκινά.
Ξεκινά, αλλά δεν κορυφώνεται κινηματογραφικά.
Η ταινία απολύτως ατμοσφαιρική και συνεπής στην εποχή της, ακόμη και ως προς το οπτικό αποτέλεσμα, δίχως όμως εξάρσεις ή συγκινησιακές φορτίσεις.
Παράδοξα ήπια, με εξαίρεση ίσως δυο στιγμές της. Με ένα πολύ καλό καστ γενικά, που όμως υπό τις οδηγίες του σκηνοθέτη (;) φάνηκε να αποπροσανατολίζεται.
Εν γένει, οι προσδοκίες μου ήταν σαφώς μεγαλύτερες, ωστόσο εξακολουθεί να είναι μια ταινία ενδιαφέρουσα προς παρακολούθηση, μόνο και μόνο λόγω της ιστορικής υπόστασης που φέρει η υπόθεση.
Δεν ξέρω κατά πόσο μπορώ να είμαι αντικειμενική εγώ η ίδια, όταν το αντικείμενο προς πραγμάτευση είναι τόσο άρρηκτα συνυφασμένο με μια ιστορική περίοδο που προσωπικά με συνταράσσει και που στην οποία έχω αφιερώσει πολλές ώρες διαβάσματος, παίδευσης, εκπαίδευσης και πάντα βρίσκω κάτι ακόμα για να με «σπρώξει» ένα βήμα παραπέρα.
Φεύγοντας λοιπόν, σκέφτηκα πως η ιστορία λένε ότι επαναλαμβάνεται.
Σήμερα, άκουσα πως η Γερμανία απεφάνθη την κατασκευή τείχους ύψους 3.6 μέτρων, που θα διαχωρίζει τους πρόσφυγες από τους «κανονικούς ανθρώπους».
Η Ουγγαρία κατέβηκε με πρόταση οι πρόσφυγες να διακρίνονται από διαφορετικό ντύσιμο σε σχέση με τους υπόλοιπους, επίσης «κανονικούς ανθρώπους».
Στην Ελλάδα, γονείς κινητοποιούνται γιατί τα «κανονικά τους παιδιά», δε μπορούν να συνυπάρξουν στο ίδιο σχολικό περιβάλλον με τα «άλλα», τα ξένα.
Την τελευταία παράγραφο, θεωρήστε τη απλώς προσωπική σκέψη ή θέση με αφορμή όλα τα παραπάνω (εξάλλου, τα γραπτά μου δεν αντιπροσωπεύουν κανέναν παρά εμένα), ή το έναυσμα για συλλογισμό.
Κι ο συλλογισμός για να εξελιχθεί, απαιτεί γνώση.
Κι όπως ο Γερμανός συγγραφέας Heinrich Heine, πρέσβευε: «Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος καίνε και ανθρώπους»...
